وب جهانى يا جهان تارگستر هم اكنون پس از پست الكترونيكى پرطرفدارترين سرويس شبكه اينترنت است كه به دليل دو خاصيت عمده آن يعنى قابليت فرامتنى و همچنين چندرسانه اى بودن محيط وب استفاده از آن به سرعت رو به رشد است. وب مانند بقيه خدمات اينترنت مبتنى بر نظام خدمت گيرنده و خدمت دهنده عظيمى است كه از طريق آن مى توان به گستره وسيعى از منابع اينترنت دسترسى پيدا كرد.
وب كه با اتصال به اينترنت براى هر كاربرى قابل دسترسى است حاوى مقادير تقريباً نامحدودى متن، صدا، ويديو و داده هاى ديگرى است كه در ميليون ها كامپيوتر در كل دنيا قرار دارد. فراپيوندها كه در صفحات وب به صورت متن زير خط دار با تصوير ديده مى شوند مثل يك چسب صفحات وب را به هم مى چسبانند. اين فراپيوندها به شما امكان مى دهند كه به فوريت به سند و موضوع وب مرتبط دسترسى پيدا كنيد. اين سند در پنجره اى از برنامه مرورگر ظاهر مى شود. پيش از اختراع وب، كاربران كامپيوتر مجبور بودند كه نشانى فايل واقع در يك خدمات دهنده مشخص را تايپ كنند يا از فهرست هاى طولانى منوها براى يافتن اطلاعات بهره بگيرند. زمانى كه به اينترنت متصل مى شويد و از برنامه مرورگر وب استفاده مى كنيد، مى توانيد اطلاعاتى را كه به آن دستيابى داريد بدون توجه به اينكه در رايانه محلى ذخيره شده يا در سوى ديگر جهان باشد بخوانيد يا مشاهده كنيد يا بشنويد. داستانى كه در رايانه اى در سنگاپور ذخيره شده است ممكن است با اطلاعات بورس نيويورك، تصويرى كه در فرانكفورت ذخيره شده است و فايل صوتى كه در توكيو ذخيره شده است ارتباط برقرار كند.
مجموعه خدمتگرهاى وب، اينترنت و مرورگر وب اين اطلاعات را گردآورى و به صورت يك مجموعه متحد ارائه مى كند. در واقع وب يك برنامه خدمت گيرنده و خدمت دهنده است كه از بسيارى جهات شبيه گوفر عمل مى كند. وب مانند گوفر امكان دستيابى به اطلاعات را بدون دانستن محل نگهدارى آنها در اينترنت فراهم مى سازد و تنها برنامه اى در اينترنت است كه به صورت فرامتن عمل مى كند.
• تاريخچه شبكه جهانى وبدر اوايل دهه ۱۹۸۰ در موسسه سرن (مركز تحقيقات هسته اى اروپا)، دانشمندى به نام تيم برنرزلى گسترش اتصال درونى رايانه هاى دنيا را مطرح كرد و پيش بينى كرد كه در آينده بتوان به تمام اطلاعات و فايل هاى مرتب مربوط به فيزيك دسترسى يافت. در ۱۹۸۸ اولين برنامه كاربردى فرامتن منتشر شد و در مارس ۱۹۸۹ برنرزلى به همراه روبرت كايليائو براى شروع كار پروژه اى را ايجاد كرد كه از طريق شبكه رايانه اى دستيابى به فرامتن را فراهم مى كرد. پروژه اى به نام «تار عنكبوتى وب» كه شامل شبكه اى از پيوندها بود. در واقع هدف اصلى آن، اشتراك مسائل تحقيقاتى و همكارى ميان فيزيكدانان در نقاط مختلف بود. شبكه وب در ماه مه ۱۹۹۱ پس از تحقيقات گسترده با نام وب در سرن منتشر شد و در سال ۱۹۹۳ به عموم معرفى گرديد. شبكه جهانى وب يكى از جديدترين خدمات اطلاع رسانى در اينترنت است كه نسبت به ديگر ابزارها و خدمات اينترنت به سرعت در حال رشد و گسترش است و بسيارى از صاحب نظران عقيده دارند كه ظهور شبكه جهانى وب با قابليت ارائه تصاوير گرافيكى رنگى، فيلم، صوت و متن همراه با پيوندهاى فرامتنى مهمترين دليل رشد روزافزون استفاده از اينترنت است، به طورى كه مشتاقان به كارگيرى وب به سرعت در حال افزايش اند. طبق گزارش هاى آمارى در ژوئن سال ۱۹۹۳ تنها ۱۳۰ سايت وب بر روى اينترنت قابل دسترسى بود در حالى كه اين ميزان تا ماه ژوئن سال ۱۹۹۵ به بيش از ۲۳ هزار سايت وب رسيد.
همچنين طبق برآورد شركت ديناكوئست تا پايان سال ۱۹۹۷ بيش از ۸۰ ميليون رايانه به اينترنت متصل شد كه رشدى معادل ۷۱ درصد را نسبت به سال ۱۹۹۶ نشان مى دهد. CERN در سال ۱۹۹۳ وب را براى استفاده به طور رايگان آزاد اعلام كرد. وب جذب كاربران در خارج از دنياى آموزشى را نيز آغاز كرده است. سازمان سرن، وب را در اختيار علاقه مندان به آن قرار داده است.
• وب، نه اينترنتامروزه كاربران كامپيوتر سراسر جهان به استفاده از وب و اطلاعات گرافيكى آن گرايش دارند. از اين روى، اكثر رسانه ها، اكثر كاربران كامپيوتر، و حتى بسيارى از مشاغل وصل-خط از اصطلاح «وب جهان پهنا» و «اينترنت» به يك معنى استفاده مى كنند. اما وب فقط بخشى از اينترنت بزرگ است. چون اينترنت شامل Telnet،FTPو حوزه هاى ديگر و همچنين كابل ها، كامپيوترها، و سيم هاى خود شبكه نيز مى شود. وب در بالاى اينترنت قرار دارد و در واقع رابط اينترنت است. يك قرارداد مخصوص اينترنت قرارداد يا پروتكل HTTP، است و اين پروتكل است كه استفاده از وب را در اينترنت ممكن مى ند. مهمترين هدف اينترنت آن است كه كاربران بتوانند از اطلاعات ذخيره شده در كامپيوتر كاربر ديگر بهره بگيرند. وب يك روش جذاب براى بهره گيرى از اطلاعات ذخيره شده در كامپيوترهاى خدمات دهنده (Server) پراكنده شده در اينترنت است. خدمات دهنده هاى FTP، Telnet و ساير خدمات دهنده ها هستند. در واقع، بعضى از شركت ها از يك كامپيوتر براى چند پروتكل مبادله داده هاى مختلف بهره مى گيرند.
تنها اختلاف بين خدمات دهنده FTP و خدمات دهنده وب در نرم افزار سازگار با HTTP است كه مى تواند اطلاعات را با برنامه مرورگر مبادله كند. بسيارى از خدمات دهنده هاى وب رده پايين از انواع پى سى هاى مبتنى بر پردازنده هاى اينتل هستند، در حالى كه خدمات دهنده هاى رده متوسط اغلب كامپيوترهاى قدرتمند هستند. خدمات دهنده هاى وب رده بالا معمولاً كامپيوترهاى يونيكس هستند و مى توانند مقدار انبوهى از ترافيك مرتبط با وب را اداره كنند. خدمات دهنده هاى وب و مرورگرهاى وب با استفاده از HTTP با يكديگر ارتباط برقرار مى كنند تا بتوانند داده هاى وب را كه خود به زبان HTML نوشته شده اند مبادله كنند. برنامه مرورگر مى تواند قطعات نوشته شده به اين زبان را تفسير كند و بعد صفحه مرتبط با آن را به نمايش درآورد.
رمز وب، در فراپيوندهاى موجود در دل كدهاى HTML است. بنيان وب بر فلسفه فراپيوندها استوار است. هر كلمه يا تصويرى در هر صفحه وب مى تواند يك رابط به يك سند ديگر باشد. دسترسى به اطلاعات در FTP يا Telnetيا هر دو پروتكل مبادله اطلاعات ديگر اينترنت به اين سادگى نيست. وب يك برنامه در حال تغيير و تكامل است و از نقش اوليه خود در ارتباطات دانشگاهى پا فراتر نهاده و براى نشر انواع اطلاعات به شكل جالب توجه براى مخاطبان اينترنت، در نظر گرفته شده است.
براى كاربران جديد اينترنت، وب يك رابط چندمنظوره برنامه هاى كاربردى شبكه است كه مرز ميان آنها را پنهان ساخته است. رشد و گسترش كاربرد وب به دليل قابل استفاده بودن در محيط چند رسانه اى همچنان ادامه دارد. HTML زبان جهانى وب است و نيز زبانى است براى تنظيم صفحاتى كه مى توانند انواع اطلاعات متنوع وب را نمايش دهند و همچنين براى ايجاد اسناد و رابطه ميان آنها مورد استفاده قرار مى گيرد. تصاوير رنگى كه بر روى وب ديده مى شود فرم هايى كه پر مى كنيد و نوارهايى كه در حال عبور بر روى صفحه اى ديده مى شود محصولاتى از زبان وب جهانى يا HTML است. شركت هاى نرم افزارى مختلف برنامه هاى خواندن و نوشتن HTML خاص خود را دارند و به فروش مى رسانند، اما هيچ يك مالكيت HTML را ندارند. HTML استاندارد بين المللى است كه توسط فرآيند سياسى پيچيده اى نگهدارى و روزآمد مى شود و تا به حال به شكل بسيار خوبى عمل كرده است. مرورگر وب برنامه اى است براى تبادل اطلاعات با خدمت دهنده هاى وب موجود در اينترنت. با برنامه مذكور مى توان اسناد مورد نظر را نمايش داد. هر مرورگر بايد حداقل قادر به درك HTML و نمايش متن باشد. اما توقع كاربران اينترنت در طى سال هاى اخير افزايش يافته است. يك مرورگر وب بسيار ايده آل، تجربه چند رسانه اى كاملى را با تصاوير، صدا، ويديو، و حتى تصاوير سه بعدى در اختيار مى گذارد.
عموماً Netscape Navigator و Internet Explorer شركت ميكروسافت مشهورترين مرورگرها هستند. هر دوى آنها مرورگرهايى با بالاترين سطح هستند و رقابت تنگاتنگى در بين آنها وجود دارد. هر دوى آنها به طور مرتب روزآمد مى شوند. بنابراين بهتر است هميشه نيم نگاهى به سايت وب Netscape و ميكروسافت داشته باشيد تا ببينيد كه نگارش هاى جديد موجودند يا خير. هر دوى آنها به طور رايگان از طريق اينترنت قابل دسترسى اند. اولين مرورگر وب موزائيك ناميده مى شد و هم اكنون نيز ويرايش هاى جديدى از آن در دسترس است. در ژانويه ۱۹۹۲ از طريق FTP در اختيار عموم قرار گرفت. در سند مقدمه CERN يك ارتباط فوق متنى وجود دارد كه شما را به منابع دسته بندى شده از روى نوع برنامه كاربردى (يعنى www,WAIS, FTP ,gopher) هدايت مى كند. با پرش به اين سياهه، برنامه مرورگر سندى را به ميان مى آورد كه دروازه اى به سوى برنامه هاى ديگر اينترنت است. از اين صفحه وب مى توانيد به برنامه ها يا منابع اطلاعاتى متعددى برويد برخى از اين خدمات (Telnet, gopher, FTP archie) هستند. علاوه بر اين، نگارش فوق متنى سياهه خدمات اينترنت را نيز خواهيد يافت كه ارتباط شما را به منابع متعددى هدايت مى كند.
برخلاف بسيارى از فناورى هاى پيشرفته پردازش، مانند كامپيوتر شخصى يا اينترنت، ماهيت فناورى خدمات وب شفاف و روشن نيست، به همين دليل، تعاريف گوناگونى از آن ارائه شده كه تقريباً هيچ يك از آنها با ديگرى يكسان نيست. خدمات وب، هم به داده ها و هم به برنامه ها مى پردازد، اما نه به طور همزمان. بنابراين خدمات وب ممكن است به انتقال داده ها بين سيستم هاى كامپيوترى ناسازگار سهولت بخشد، يا ماجول هاى برنامه نويسى نوشته شده به زبان هاى مختلف و قابل اجرا و نصب در سيستم هاى ناسازگار را ارائه كنند و يا حتى با هم تركيب شده و برنامه هاى كاربردى بزرگترى را به وجود آورند. طبق اصطلاح رايج در اين صنعت، فناورى خدمات وب، يك پلت فرم مبتنى بر استانداردها براى يكپارچه سازى اينترنت است. براى دستيابى به درك مشتركى از خدمات وب، فرض كنيد كه مالك يك شركت متوسط توليدى هستيد كه با حدود ۲۰۰ عرضه كننده همكارى داريد. بيشتر اين عرضه كنندگان ترجيح مى دهند براى امور مربوط به انباردارى، فروش و ساير اطلاعات، با شركت شما، از طريق اينترنت در ارتباط باشند. از طرفى هر يك از شركت هاى عرضه كننده سخت افزار، نرم افزار وسايل ارتباطى خاص خود را دارند و شركت شما به منظور اشتراك اطلاعات با اين عرضه كنندگان بايد با سيستم هاى كامپيوترى هر يك از آنها آشنا شود.
همچنين عرضه كنندگان بايد درباره سيستم شما اطلاعات كافى داشته باشند. زيرا بدون اين دانش متقابل، نه شركت شمار توانايى طراحى و ايجاد ارتباط بين سيستم ها و اجراى طرح و حفظ و نگهدارى آن را خواهد داشت و نه ديگر عرضه كنندگان. برخى از خدمات وب كه ممكن است نقش مهمى را ايفا كنند، عبارتند از: - انتقال داده بين سيستم هاى سازگار - توزيع و به روزرسانى برنامه هاى كاربردى- فروش بخش هايى از برنامه هاى كاربردى- ميزبانى برنامه هاى كاربردى- ارائه خدمات اشتراك داده ها- يكپارچه سازى برنامه هاى كاربردى موجود- ايجاد قابليت پردازش موازى (در بالاترين سطح ممكن) يكى از عناصر مهم ديگر در خدمات يا سرويس هاى وب، فرايند توليد و استفاده از آن است.ارائه كنندگان خدمات وب درباره محتواى اين خدمات، يعنى داده ها و برنامه نويسى و يا هر دو تصميم مى گيرند.
خدمات وب ممكن است شامل داده ها يا برنامه مربوط به پيش بينى وضعيت هواى يك شهر باشد. به ويژه، اگر براى ارائه اين سرويس وب برنامه نويسى هم انجام شده باشد، آنگاه ارائه كننده خدمات درباره عملكرد يا وظايف خدمات تصميم مى گيرد. به علاوه اين خدمات ممكن است حاوى يك فرآيند محاسبه يا انجام مبادلات باشد. تامين كنندگان خدمات همچنين مى توانند درباره شرايط دسترسى مصرف كنندگان به اين خدمات و حق اشتراك و تاييد هويت آنها نيز تصميم بگيرند. به طور كلى، تامين كنندگان خدمات وب يك بسته نرم افزارى توليد مى كنند كه حاوى خدمات مفيدى است. مصرف كنندگان مى توانند با مراجعه به يك فهرست، حاوى تعداد بسيار زيادى از خدمات، موضوع مورد نياز خود را جست وجو كنند. محتواى خدمات وب ممكن است بسيار كوچك (در حد يك بيت) يا بسيار بزرگ (در حد يك برنامه كامل) باشد. اما به دليل اهميت عملكرد آن با حجم بيشتر خدمات وب متوسط است و دريافت آن از شبكه مستلزم صرف زمان زيادى نيست. بنابراين محتوا و كاربردهاى خدمات وب، محلى كه در دسترس قرار مى گيرند و نحوه استفاده كاربران از آنها بسيار متنوع است. به عبارت ديگر توان بالقوه زيادى در اين بازار وجود دارد.
خدمات وب به دو گروه اصلى «جاوا» و «مايكروسافت» تقسيم مى شوند. اما درباره اينكه كدام يك از اين دو گروه بهترين روش ممكن را عرضه مى كنند، اختلاف نظر وجود دارد. مايكروسافت از يك استراتژى دو مرحله اى با يك ساختار متحد كننده، يعنى معمارى NET بهره مى برد. برنامه هاى «visuals tudio.net» و «NET SERVER» ابزارهاى توسعه خدمات وب را به برنامه نويسان و شركت هاى نرم افزارى ارائه مى دهند و برنامه «Net my services» كه مايكروسافت با آن به خدمات وب خود شامل NET ALERTS (خبر و اطلاعات)، NET WALLET (تاييد خريد) و NET INBOX (پست) را به فروش مى رساند.
اما در گروه جاوا و به ويژه براى خدمات وب تحت (Java 2 Enterprise Edition J2EE) چند شركت بزرگ از جمله سان مايكرو و سيستمز، آى.بى.ام، هيولت پاكارد و اوراكل قرار مى گيرند. اعضاى اين گروه در واقع فقط به لحاظ انگيزه رقابت با مايكروسافت، اتفاق نظر دارند. مايكروسافت ظاهراً از نظر خدمات وب پيشرفت بيشترى از جاوا كرده است. اما جاوا در مجموع از مايكروسافت جلوتر است. كسانى كه در زمينه پردازش تجربه كافى دارند، از مدت ها پيش با فكر توزيع داده ها و برنامه هاى كاربردى از طريق شبكه آشنا بوده اند. در واقع، منشا اين طرح به چندين دهه گذشته، حتى در زمان ظهور كامپيوتر، برمى گردد. با هدف توليد فناورى براى پردازش توزيعى، تلاشهاى زيادى صورت گرفته است. براى مثالDCOM ،IIOP،CORBA
OSI نمونه هايى هستند كه فوراً به ذهن خطور مى كنند. بيشتر اين تلاش ها، كم و بيش موفق بوده اند اما به دليل پيچيدگى و دشوارى برنامه ريزى، هيچ يك از آنها به طور گسترده مورد قبول واقع نشده اند. در اين محتوا، خدمات وب به سه دليل مورد توجه قرار گرفته اند:
الف - پياده سازى آنها نياز به هوش و مهارت استثنايى ندارد. به عبارت ديگر، برنامه نويسان عادى هم مى توانند اين خدمات را راه اندازى كنند.
ب - اينترنت يك شبكه عمومى بسيار موفق ارائه مى كند كه از نظر تعداد كاربر با هيچ شبكه ديگرى قابل مقايسه نيست.
ج - استانداردهايى كه خدمات وب از آنها پيروى مى كنند تاكنون بيش از استانداردهاى قبلى مورد قبول واقع شده اند. مهمترين اين استانداردها، (Extenensible markup language) XML است. اين استاندارد كه كنسرسيوم وب جهانى (W3C) در اصل آن را براى تقويت HTML و ارائه قابليت هاى مورد نياز طراحى كرد، اساس بسيارى از استانداردهاى ديگر از جمله استانداردهاى خدمات وب را تشكيل مى دهد. استاندارد XML مسئول توصيف داده هايى است كه بخش عمده آنها با پيروى از استاندارد yper Text Transfer Protocol) HTTP ) منتقل مى شوند.
پروتكل (Web Services Description Language) WSDL، تعاريف XML را براى قابليت هاى سطح بالا و جزئيات فنى خدمات وب ارائه مى كند. مجموعه اين پروتكل ها، اطلاعات و روال هايى را براى خدمات بسيار پيشرفته وب ارائه مى كند. در عين حال، اين پروتكل ها به دليل عدم پيچيدگى، قابل ايجاد و مديريت به وسيله برنامه هاى كامپيوترى هستند و نيز برنامه نويسان و كاربران ناگزير به پذيرش مسئوليت ايجاد و استفاده از خدمات وب نيستند.
وب كه با اتصال به اينترنت براى هر كاربرى قابل دسترسى است حاوى مقادير تقريباً نامحدودى متن، صدا، ويديو و داده هاى ديگرى است كه در ميليون ها كامپيوتر در كل دنيا قرار دارد. فراپيوندها كه در صفحات وب به صورت متن زير خط دار با تصوير ديده مى شوند مثل يك چسب صفحات وب را به هم مى چسبانند. اين فراپيوندها به شما امكان مى دهند كه به فوريت به سند و موضوع وب مرتبط دسترسى پيدا كنيد. اين سند در پنجره اى از برنامه مرورگر ظاهر مى شود. پيش از اختراع وب، كاربران كامپيوتر مجبور بودند كه نشانى فايل واقع در يك خدمات دهنده مشخص را تايپ كنند يا از فهرست هاى طولانى منوها براى يافتن اطلاعات بهره بگيرند. زمانى كه به اينترنت متصل مى شويد و از برنامه مرورگر وب استفاده مى كنيد، مى توانيد اطلاعاتى را كه به آن دستيابى داريد بدون توجه به اينكه در رايانه محلى ذخيره شده يا در سوى ديگر جهان باشد بخوانيد يا مشاهده كنيد يا بشنويد. داستانى كه در رايانه اى در سنگاپور ذخيره شده است ممكن است با اطلاعات بورس نيويورك، تصويرى كه در فرانكفورت ذخيره شده است و فايل صوتى كه در توكيو ذخيره شده است ارتباط برقرار كند.
مجموعه خدمتگرهاى وب، اينترنت و مرورگر وب اين اطلاعات را گردآورى و به صورت يك مجموعه متحد ارائه مى كند. در واقع وب يك برنامه خدمت گيرنده و خدمت دهنده است كه از بسيارى جهات شبيه گوفر عمل مى كند. وب مانند گوفر امكان دستيابى به اطلاعات را بدون دانستن محل نگهدارى آنها در اينترنت فراهم مى سازد و تنها برنامه اى در اينترنت است كه به صورت فرامتن عمل مى كند.
• تاريخچه شبكه جهانى وبدر اوايل دهه ۱۹۸۰ در موسسه سرن (مركز تحقيقات هسته اى اروپا)، دانشمندى به نام تيم برنرزلى گسترش اتصال درونى رايانه هاى دنيا را مطرح كرد و پيش بينى كرد كه در آينده بتوان به تمام اطلاعات و فايل هاى مرتب مربوط به فيزيك دسترسى يافت. در ۱۹۸۸ اولين برنامه كاربردى فرامتن منتشر شد و در مارس ۱۹۸۹ برنرزلى به همراه روبرت كايليائو براى شروع كار پروژه اى را ايجاد كرد كه از طريق شبكه رايانه اى دستيابى به فرامتن را فراهم مى كرد. پروژه اى به نام «تار عنكبوتى وب» كه شامل شبكه اى از پيوندها بود. در واقع هدف اصلى آن، اشتراك مسائل تحقيقاتى و همكارى ميان فيزيكدانان در نقاط مختلف بود. شبكه وب در ماه مه ۱۹۹۱ پس از تحقيقات گسترده با نام وب در سرن منتشر شد و در سال ۱۹۹۳ به عموم معرفى گرديد. شبكه جهانى وب يكى از جديدترين خدمات اطلاع رسانى در اينترنت است كه نسبت به ديگر ابزارها و خدمات اينترنت به سرعت در حال رشد و گسترش است و بسيارى از صاحب نظران عقيده دارند كه ظهور شبكه جهانى وب با قابليت ارائه تصاوير گرافيكى رنگى، فيلم، صوت و متن همراه با پيوندهاى فرامتنى مهمترين دليل رشد روزافزون استفاده از اينترنت است، به طورى كه مشتاقان به كارگيرى وب به سرعت در حال افزايش اند. طبق گزارش هاى آمارى در ژوئن سال ۱۹۹۳ تنها ۱۳۰ سايت وب بر روى اينترنت قابل دسترسى بود در حالى كه اين ميزان تا ماه ژوئن سال ۱۹۹۵ به بيش از ۲۳ هزار سايت وب رسيد.
همچنين طبق برآورد شركت ديناكوئست تا پايان سال ۱۹۹۷ بيش از ۸۰ ميليون رايانه به اينترنت متصل شد كه رشدى معادل ۷۱ درصد را نسبت به سال ۱۹۹۶ نشان مى دهد. CERN در سال ۱۹۹۳ وب را براى استفاده به طور رايگان آزاد اعلام كرد. وب جذب كاربران در خارج از دنياى آموزشى را نيز آغاز كرده است. سازمان سرن، وب را در اختيار علاقه مندان به آن قرار داده است.
• وب، نه اينترنتامروزه كاربران كامپيوتر سراسر جهان به استفاده از وب و اطلاعات گرافيكى آن گرايش دارند. از اين روى، اكثر رسانه ها، اكثر كاربران كامپيوتر، و حتى بسيارى از مشاغل وصل-خط از اصطلاح «وب جهان پهنا» و «اينترنت» به يك معنى استفاده مى كنند. اما وب فقط بخشى از اينترنت بزرگ است. چون اينترنت شامل Telnet،FTPو حوزه هاى ديگر و همچنين كابل ها، كامپيوترها، و سيم هاى خود شبكه نيز مى شود. وب در بالاى اينترنت قرار دارد و در واقع رابط اينترنت است. يك قرارداد مخصوص اينترنت قرارداد يا پروتكل HTTP، است و اين پروتكل است كه استفاده از وب را در اينترنت ممكن مى ند. مهمترين هدف اينترنت آن است كه كاربران بتوانند از اطلاعات ذخيره شده در كامپيوتر كاربر ديگر بهره بگيرند. وب يك روش جذاب براى بهره گيرى از اطلاعات ذخيره شده در كامپيوترهاى خدمات دهنده (Server) پراكنده شده در اينترنت است. خدمات دهنده هاى FTP، Telnet و ساير خدمات دهنده ها هستند. در واقع، بعضى از شركت ها از يك كامپيوتر براى چند پروتكل مبادله داده هاى مختلف بهره مى گيرند.
تنها اختلاف بين خدمات دهنده FTP و خدمات دهنده وب در نرم افزار سازگار با HTTP است كه مى تواند اطلاعات را با برنامه مرورگر مبادله كند. بسيارى از خدمات دهنده هاى وب رده پايين از انواع پى سى هاى مبتنى بر پردازنده هاى اينتل هستند، در حالى كه خدمات دهنده هاى رده متوسط اغلب كامپيوترهاى قدرتمند هستند. خدمات دهنده هاى وب رده بالا معمولاً كامپيوترهاى يونيكس هستند و مى توانند مقدار انبوهى از ترافيك مرتبط با وب را اداره كنند. خدمات دهنده هاى وب و مرورگرهاى وب با استفاده از HTTP با يكديگر ارتباط برقرار مى كنند تا بتوانند داده هاى وب را كه خود به زبان HTML نوشته شده اند مبادله كنند. برنامه مرورگر مى تواند قطعات نوشته شده به اين زبان را تفسير كند و بعد صفحه مرتبط با آن را به نمايش درآورد.
رمز وب، در فراپيوندهاى موجود در دل كدهاى HTML است. بنيان وب بر فلسفه فراپيوندها استوار است. هر كلمه يا تصويرى در هر صفحه وب مى تواند يك رابط به يك سند ديگر باشد. دسترسى به اطلاعات در FTP يا Telnetيا هر دو پروتكل مبادله اطلاعات ديگر اينترنت به اين سادگى نيست. وب يك برنامه در حال تغيير و تكامل است و از نقش اوليه خود در ارتباطات دانشگاهى پا فراتر نهاده و براى نشر انواع اطلاعات به شكل جالب توجه براى مخاطبان اينترنت، در نظر گرفته شده است.
براى كاربران جديد اينترنت، وب يك رابط چندمنظوره برنامه هاى كاربردى شبكه است كه مرز ميان آنها را پنهان ساخته است. رشد و گسترش كاربرد وب به دليل قابل استفاده بودن در محيط چند رسانه اى همچنان ادامه دارد. HTML زبان جهانى وب است و نيز زبانى است براى تنظيم صفحاتى كه مى توانند انواع اطلاعات متنوع وب را نمايش دهند و همچنين براى ايجاد اسناد و رابطه ميان آنها مورد استفاده قرار مى گيرد. تصاوير رنگى كه بر روى وب ديده مى شود فرم هايى كه پر مى كنيد و نوارهايى كه در حال عبور بر روى صفحه اى ديده مى شود محصولاتى از زبان وب جهانى يا HTML است. شركت هاى نرم افزارى مختلف برنامه هاى خواندن و نوشتن HTML خاص خود را دارند و به فروش مى رسانند، اما هيچ يك مالكيت HTML را ندارند. HTML استاندارد بين المللى است كه توسط فرآيند سياسى پيچيده اى نگهدارى و روزآمد مى شود و تا به حال به شكل بسيار خوبى عمل كرده است. مرورگر وب برنامه اى است براى تبادل اطلاعات با خدمت دهنده هاى وب موجود در اينترنت. با برنامه مذكور مى توان اسناد مورد نظر را نمايش داد. هر مرورگر بايد حداقل قادر به درك HTML و نمايش متن باشد. اما توقع كاربران اينترنت در طى سال هاى اخير افزايش يافته است. يك مرورگر وب بسيار ايده آل، تجربه چند رسانه اى كاملى را با تصاوير، صدا، ويديو، و حتى تصاوير سه بعدى در اختيار مى گذارد.
عموماً Netscape Navigator و Internet Explorer شركت ميكروسافت مشهورترين مرورگرها هستند. هر دوى آنها مرورگرهايى با بالاترين سطح هستند و رقابت تنگاتنگى در بين آنها وجود دارد. هر دوى آنها به طور مرتب روزآمد مى شوند. بنابراين بهتر است هميشه نيم نگاهى به سايت وب Netscape و ميكروسافت داشته باشيد تا ببينيد كه نگارش هاى جديد موجودند يا خير. هر دوى آنها به طور رايگان از طريق اينترنت قابل دسترسى اند. اولين مرورگر وب موزائيك ناميده مى شد و هم اكنون نيز ويرايش هاى جديدى از آن در دسترس است. در ژانويه ۱۹۹۲ از طريق FTP در اختيار عموم قرار گرفت. در سند مقدمه CERN يك ارتباط فوق متنى وجود دارد كه شما را به منابع دسته بندى شده از روى نوع برنامه كاربردى (يعنى www,WAIS, FTP ,gopher) هدايت مى كند. با پرش به اين سياهه، برنامه مرورگر سندى را به ميان مى آورد كه دروازه اى به سوى برنامه هاى ديگر اينترنت است. از اين صفحه وب مى توانيد به برنامه ها يا منابع اطلاعاتى متعددى برويد برخى از اين خدمات (Telnet, gopher, FTP archie) هستند. علاوه بر اين، نگارش فوق متنى سياهه خدمات اينترنت را نيز خواهيد يافت كه ارتباط شما را به منابع متعددى هدايت مى كند.
برخلاف بسيارى از فناورى هاى پيشرفته پردازش، مانند كامپيوتر شخصى يا اينترنت، ماهيت فناورى خدمات وب شفاف و روشن نيست، به همين دليل، تعاريف گوناگونى از آن ارائه شده كه تقريباً هيچ يك از آنها با ديگرى يكسان نيست. خدمات وب، هم به داده ها و هم به برنامه ها مى پردازد، اما نه به طور همزمان. بنابراين خدمات وب ممكن است به انتقال داده ها بين سيستم هاى كامپيوترى ناسازگار سهولت بخشد، يا ماجول هاى برنامه نويسى نوشته شده به زبان هاى مختلف و قابل اجرا و نصب در سيستم هاى ناسازگار را ارائه كنند و يا حتى با هم تركيب شده و برنامه هاى كاربردى بزرگترى را به وجود آورند. طبق اصطلاح رايج در اين صنعت، فناورى خدمات وب، يك پلت فرم مبتنى بر استانداردها براى يكپارچه سازى اينترنت است. براى دستيابى به درك مشتركى از خدمات وب، فرض كنيد كه مالك يك شركت متوسط توليدى هستيد كه با حدود ۲۰۰ عرضه كننده همكارى داريد. بيشتر اين عرضه كنندگان ترجيح مى دهند براى امور مربوط به انباردارى، فروش و ساير اطلاعات، با شركت شما، از طريق اينترنت در ارتباط باشند. از طرفى هر يك از شركت هاى عرضه كننده سخت افزار، نرم افزار وسايل ارتباطى خاص خود را دارند و شركت شما به منظور اشتراك اطلاعات با اين عرضه كنندگان بايد با سيستم هاى كامپيوترى هر يك از آنها آشنا شود.
همچنين عرضه كنندگان بايد درباره سيستم شما اطلاعات كافى داشته باشند. زيرا بدون اين دانش متقابل، نه شركت شمار توانايى طراحى و ايجاد ارتباط بين سيستم ها و اجراى طرح و حفظ و نگهدارى آن را خواهد داشت و نه ديگر عرضه كنندگان. برخى از خدمات وب كه ممكن است نقش مهمى را ايفا كنند، عبارتند از: - انتقال داده بين سيستم هاى سازگار - توزيع و به روزرسانى برنامه هاى كاربردى- فروش بخش هايى از برنامه هاى كاربردى- ميزبانى برنامه هاى كاربردى- ارائه خدمات اشتراك داده ها- يكپارچه سازى برنامه هاى كاربردى موجود- ايجاد قابليت پردازش موازى (در بالاترين سطح ممكن) يكى از عناصر مهم ديگر در خدمات يا سرويس هاى وب، فرايند توليد و استفاده از آن است.ارائه كنندگان خدمات وب درباره محتواى اين خدمات، يعنى داده ها و برنامه نويسى و يا هر دو تصميم مى گيرند.
خدمات وب ممكن است شامل داده ها يا برنامه مربوط به پيش بينى وضعيت هواى يك شهر باشد. به ويژه، اگر براى ارائه اين سرويس وب برنامه نويسى هم انجام شده باشد، آنگاه ارائه كننده خدمات درباره عملكرد يا وظايف خدمات تصميم مى گيرد. به علاوه اين خدمات ممكن است حاوى يك فرآيند محاسبه يا انجام مبادلات باشد. تامين كنندگان خدمات همچنين مى توانند درباره شرايط دسترسى مصرف كنندگان به اين خدمات و حق اشتراك و تاييد هويت آنها نيز تصميم بگيرند. به طور كلى، تامين كنندگان خدمات وب يك بسته نرم افزارى توليد مى كنند كه حاوى خدمات مفيدى است. مصرف كنندگان مى توانند با مراجعه به يك فهرست، حاوى تعداد بسيار زيادى از خدمات، موضوع مورد نياز خود را جست وجو كنند. محتواى خدمات وب ممكن است بسيار كوچك (در حد يك بيت) يا بسيار بزرگ (در حد يك برنامه كامل) باشد. اما به دليل اهميت عملكرد آن با حجم بيشتر خدمات وب متوسط است و دريافت آن از شبكه مستلزم صرف زمان زيادى نيست. بنابراين محتوا و كاربردهاى خدمات وب، محلى كه در دسترس قرار مى گيرند و نحوه استفاده كاربران از آنها بسيار متنوع است. به عبارت ديگر توان بالقوه زيادى در اين بازار وجود دارد.
خدمات وب به دو گروه اصلى «جاوا» و «مايكروسافت» تقسيم مى شوند. اما درباره اينكه كدام يك از اين دو گروه بهترين روش ممكن را عرضه مى كنند، اختلاف نظر وجود دارد. مايكروسافت از يك استراتژى دو مرحله اى با يك ساختار متحد كننده، يعنى معمارى NET بهره مى برد. برنامه هاى «visuals tudio.net» و «NET SERVER» ابزارهاى توسعه خدمات وب را به برنامه نويسان و شركت هاى نرم افزارى ارائه مى دهند و برنامه «Net my services» كه مايكروسافت با آن به خدمات وب خود شامل NET ALERTS (خبر و اطلاعات)، NET WALLET (تاييد خريد) و NET INBOX (پست) را به فروش مى رساند.
اما در گروه جاوا و به ويژه براى خدمات وب تحت (Java 2 Enterprise Edition J2EE) چند شركت بزرگ از جمله سان مايكرو و سيستمز، آى.بى.ام، هيولت پاكارد و اوراكل قرار مى گيرند. اعضاى اين گروه در واقع فقط به لحاظ انگيزه رقابت با مايكروسافت، اتفاق نظر دارند. مايكروسافت ظاهراً از نظر خدمات وب پيشرفت بيشترى از جاوا كرده است. اما جاوا در مجموع از مايكروسافت جلوتر است. كسانى كه در زمينه پردازش تجربه كافى دارند، از مدت ها پيش با فكر توزيع داده ها و برنامه هاى كاربردى از طريق شبكه آشنا بوده اند. در واقع، منشا اين طرح به چندين دهه گذشته، حتى در زمان ظهور كامپيوتر، برمى گردد. با هدف توليد فناورى براى پردازش توزيعى، تلاشهاى زيادى صورت گرفته است. براى مثالDCOM ،IIOP،CORBA
OSI نمونه هايى هستند كه فوراً به ذهن خطور مى كنند. بيشتر اين تلاش ها، كم و بيش موفق بوده اند اما به دليل پيچيدگى و دشوارى برنامه ريزى، هيچ يك از آنها به طور گسترده مورد قبول واقع نشده اند. در اين محتوا، خدمات وب به سه دليل مورد توجه قرار گرفته اند:
الف - پياده سازى آنها نياز به هوش و مهارت استثنايى ندارد. به عبارت ديگر، برنامه نويسان عادى هم مى توانند اين خدمات را راه اندازى كنند.
ب - اينترنت يك شبكه عمومى بسيار موفق ارائه مى كند كه از نظر تعداد كاربر با هيچ شبكه ديگرى قابل مقايسه نيست.
ج - استانداردهايى كه خدمات وب از آنها پيروى مى كنند تاكنون بيش از استانداردهاى قبلى مورد قبول واقع شده اند. مهمترين اين استانداردها، (Extenensible markup language) XML است. اين استاندارد كه كنسرسيوم وب جهانى (W3C) در اصل آن را براى تقويت HTML و ارائه قابليت هاى مورد نياز طراحى كرد، اساس بسيارى از استانداردهاى ديگر از جمله استانداردهاى خدمات وب را تشكيل مى دهد. استاندارد XML مسئول توصيف داده هايى است كه بخش عمده آنها با پيروى از استاندارد yper Text Transfer Protocol) HTTP ) منتقل مى شوند.
پروتكل (Web Services Description Language) WSDL، تعاريف XML را براى قابليت هاى سطح بالا و جزئيات فنى خدمات وب ارائه مى كند. مجموعه اين پروتكل ها، اطلاعات و روال هايى را براى خدمات بسيار پيشرفته وب ارائه مى كند. در عين حال، اين پروتكل ها به دليل عدم پيچيدگى، قابل ايجاد و مديريت به وسيله برنامه هاى كامپيوترى هستند و نيز برنامه نويسان و كاربران ناگزير به پذيرش مسئوليت ايجاد و استفاده از خدمات وب نيستند.
وب روشى براى بهره گيرى از اطلاعات