این روزها اکثر کشورهای جهان از جمله ایران با اپیدمی به نام کرونا رو به رو هستند که بر جنبه های مختلف زندگی افراد اعم از روانی، اقتصادی، ارتباطی و ...تاثیر گذاشته و روال عادی زندگی روزمره مان را مختل کرده است. در این میان کسب و کارها در سه حالت به سر می برند یا تعطیل کرده اند و نمی دانند تا کی این تعطیلی ادامه خواهد داشت، یا همچنان این بحران را نادیده گرفته اند و در حال ادامه فعالیت خود هستند، هرچند مراجعه ارباب رجوع هم به آنها کم شده است، و یا خود را با تغییر موجود وفق داده و تغییراتی در عملکرد و فعالیت خود ایجاد کرده اند، تغییراتی به ظاهر موقتی که شاید در ادامه همیشگی شوند و آینده اشتغال را دگرگون کنند.

چین برای مهار ویروس کرونا به قرنطینه شهرها و تعطیلی مدارس، دانشگاه ها و کسب و کارها روی آورده است. هرچند خبرهایی از مهار این ویروس به گوش می رسد اما کمپانی ها هنوز به صورت کامل سرپا نشده اند و قرنطینه در برخی مناطق پا برجاست. این روند باعث متضرر شدن کمپانی های بسیاری شده است.

با این حال اگر استرس و ترس اولیه از کرونا را کنار گذاشته و چشم اندازی بزرگتر را در نظر بگیریم، مشخص می شود که این ویروس مثل یک توفیق اجباری روند پیاده سازی برخی تغییرات مفید در کسب و کارها را تسریع کرده است. برای مثال برگزاری جلسات در قالب ویدیو کنفرانس به مراتب بیشتر از قبل شده است.

محدودیت های ایجاد شده در مسافرت های هوایی و مرزی هم باعث شده شرکت ها به این فکر بیافتند که وقتی می توان با یک کنفرانس ویدیویی جلسات را برگزار کرد، چه نیازی به پرداخت هزینه برای رزرو هتل و بلیط هواپیما و رفت و آمد وجود دارد؟ فرهنگ دورکاری هم که تا پیش از این مقوله چندان جا افتاده نبود در هفته گذشته در بسیاری از سازمان ها و شرکت ها اجرا شده و حالا احتمالا برخی مدیران از خود می پرسند وقتی کارکنان می توانند از خانه کار کنند، چرا باید هزینه سنگینی را برای پرداخت اجاره بهای دفتر پرداخت کنیم؟

در واقع ما به خاطر هراس از ویروس کرونا ناچار به یافتن راه های بهتر برای کار شده ایم. اینکه شرکت ها چطور از این فرصت استفاده می کنند، بعدا مشخص می شود اما در این مورد تردیدی نیست: ویروس ووهان در حال باز تعریف کسب و کار است، تعریفی که پیش از این هم دستخوش تغییر شده است. برخی از مهمترین تغییراتی که از همین حالا در حال ظهور هستند شامل این موارد می شود:

1. طی کنفرانس انجمن توسعه هوش مصنوعی که ماه گذشته در نیویورک برگزار شد، محققان چینی اغلب سخنرانی خود را در قالب ویدیو کنفرانس ارائه کردند. البته برخی رویدادهای مهم از جمله F8 فیسبوک و کنگره جهانی موبایل به دلیل همین ویروس کنسل شده و زیان هنگفتی به مشارکت کنندگان وارد کردند؛ به همین خاطر ممکن است در آینده شاهد گسترش ویدیو کنفرانس به جای رویدادهای حضوری و پر هزینه باشیم

2. رفتار مصرف کنندگان چینی در حال تغییر است؛ تغییری که نه تنها ممکن است هرگز به روال سابق برنگردد، بلکه بعید نیست در دیگر نقاط دنیا هم شاهد آن باشیم. Yong Zhang، مدیرعامل علی بابا در این باره به نکات جالبی اشاره می کند:

3. افراد بیشتری دورکاری را به عنوان یک گزینه مد نظر قرار داده اند. هرچند این روزها اغلب کارکنان در اداره مشغول هستند اما به لطف شیوع کرونا، کمپانی ها باید در اسرع وقت امکان دسترسی از راه دور آنها را به سیستم ها فراهم کرده و بستری را برای ارزیابی بازدهی آنها فراهم کنند، چرا که سازمان های بهداشتی هشدار داده اند که افراد دارای علائم کرونا از رفتن به سر کار پرهیز کرده و در خانه به امور کاری برسند.

4. سلامتی کارکنان در اولویت قرار گرفته است. تا پیش از این توجه چندانی به سلامت کارکنان نمی شد اما کرونا کاری کرده که بهداشت محیط و حتی استریل کردن هم در اولویت شرکت ها قرار گرفته اند.

دگرگونی های ناشی از شیوع کرونا از جمله فرآیندهای کاری پر بازده تر، راهکاری های بهینه تر و در نهایت سود بیشتر را عاید کسب و کارها می کند. هرچند نمی توان از ضربه ای که به برخی بخش های اقتصاد وارد می شود، چشم پوشی کرد اما شرکت ها امکان صرفه جویی در هزینه های جاری را دارند. برای مثال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

•     کاهش هزینه سفرها: زمانی که مدیران پی ببرند شما برای انجام کارها به جلسات رو در رو وابسته نیستید، به فکر کاهش هزینه سفرها می افتند. در ابتدای مقاله هم گفتیم وقتی می توان از ویدیو کنفرانس استفاده کرد، چرا یک سازمان باید هزینه رزرو بلیط و هتل را بر خود تحمیل کند؟

•     تسریع اتوماسیون: استفاده از ابزارهای خودکارسازی برای کمک به نیروی کار افزایش پیدا می کند.

•     کاهش هزینه مکان: با رایج شدن دورکاری کارکنان، نیاز به اجاره دفاتر بزرگ با هزینه های بالا کمرنگ خواهد شد. این روند  از مدتی قبل به آرامی آغاز شده بود اما ویروس کرونا شتاب آن را به مراتب بیشتر کرده است

•     تغییر در راهکارهای منابع انسانی: کاهش حضور نیروها در یک فضای متمرکز به معنی چالش های کمتر برای بخش منابع انسانی است در نتیجه آنها می توانند از زمان خود به نحو بهتری استفاده کنند.

در نهایت باید گفت ویروس کرونا علی رغم زیان هنگفت به برخی شرکت ها، تمام کسب و کارها را وادار کرده به استفاده از راهکارها و فناوری نوین برای افزایش بازدهی، کاهش هزینه ها و اتخاذ روندهای کاری انعطاف پذیر روی بیاورند؛ تغییراتی که در نهایت به افزایش سود آنها در آینده منجر خواهد شد.

کره‌جنوبی که شیوع ویروس کرونا در این کشور همزمان با ایران خبرساز شد، بلافاصله برنامه دورکاری در شرکت‎های خصوصی و دولتی اجرا شد، به طوری که مترو سئول در نخستین روز پس از اجرای این تدابیر بیش از پیش خلوت بود. پیش از این نیز در شبکه‌های اجتماعی هشتگ work for home (کار از خانه) ترند شده بود، آن‌هم در کشوری که به داشتن بیشترین ساعات کاری مشهور است. اما این عزم همگانی شرکت‌ها در فاصله گرفتن از فرهنگ سازمانی‌شان، نمایش تلاش همگانی برای مقابله با گسترش ویروس کرونا در این کشور است. به هر حال، امروزه، در مقایسه با دهه گذشته، دسترسی به ایمیل‌های کنترل از راه دور، نرم‌افزارهای مدیریتی و کنفرانس ویدئویی از راه دور بسیار آسان‌تر است. گزارش CNN حاکی از آن است که در این میان، شرکتی که زودتر به دیجیتالی کردن فرآیند کاری خود روی آورده، سریع‌تر توانسته از قابیلت دورکاری در شرایط اضطراری مانند شیوع ویروس کرونا استفاده کند. حتی برخی شرکت‎های چینی مانند DingTalk که در حوزه ارتباطات فعال بوده، فیلترهایی برای تماس‎های ویدئویی طراحی کرده تا فضای منطبق با واقعیت را برای کارمندان و مخاطبانشان فراهم کنند. همچنین شرکت WeChat به منظور تامین افزایش پیش‌بینی‌شده در تقاضا برای خدمات ارتباطی در زمان دورکاری، ظرفیت شرکت‌کنندگان در ویدئو کنفرانس مجازی خود را به ۳۰۰ نفر افزایش داده و برخی قابلیت‎ها مانند پزشکی از راه دور و آموزش آنلاین را به سازمان‌هایی ازجمله بیمارستان‌ها و مدارس ارائه کرده است. شاید در شرایط فعلی دورکاری یک وضعیت اضطراری باشد، اما با توسعه ابزارهای دیجیتالی و فناوری، دورکاری به یکی از استراتژی‌های شرکت‎ها برای کاهش هزینه و بالا بردن بهره‎وری نیروی کار تبدیل شده است. درصد افراد شاغل در اتحادیه اروپا که دورکاری می‌کنند از ۷/ ۷ درصد در سال ۲۰۰۸ تا مرز ۱۰‌درصد در سال ۲۰۱۷ افزایش ‌یافته است. براساس گزارش جداگانه‌ای از شرکت مشاوره آمریکایی Grand View Research در ماه اوت پیش‌بینی کرده، بازار جهانی کنفرانس‎های ویدئویی به تنهایی تا سال ۲۰۲۵ به ۷/ ۶ میلیارد دلار می‌رسد. همچنین در آمریکا تعداد افرادی که دورکاری می‎کنند به‌طور پیوسته در حال افزایش است. آمار سرشماری این کشور نشان داده که بیش از ۵ درصد آمریکایی‎ها در سال ۲۰۱۷ از خانه کار می‎کردند، در حالی که این رقم در سال ۲۰۰۰ حدود سه درصد بود.

 دورکاری در ایران

شیوع ویروس کرونا در کشور طی روزهای اخیر موج نگرانی‎های شدیدی به راه انداخته است. در حال‌حاضر، تنها استراتژی برای کنترل این بیماری تعطیلی مدارس، دانشگاه‎ها، مراکز عمومی مانند سینماها و تئاتر و ضدعفونی کردن وسایل حمل‎ونقل عمومی بوده و هنوز خبری از تعطیلی یا تغییر ساعت کار اداره‌ها و سازمان‌ها نیست. اما استارت‌آپ‌های ایرانی طی یکی، دو روز گذشته راه‌حل دیگری را برای مقابله با این ویروس در نظر گرفته‌اند. در واقع، ساختار دیجیتالی شده این شرکت‎های نوپا به آنها کمک کرده بتوانند به‌طور آزمایشی و برای پشت‌‌سر گذاشتن شرایط اضطراری و برای حفظ سلامت کارکنانشان این روزها گزینه دورکاری را انتخاب کنند. در واقع، ساختار دیجیتالی به آنها کمک کرده به راحتی و سریع، فعالیت خود را در این شرایط اضطراری ادامه بدهند. علاوه‌بر این، ارائه خدمات آنلاین ازجمله خرید آنلاین یا تاکسی‎‎ها و پیک‎های اینترنتی که توسط استارت‎آپ‎ها ارائه شده این امکان را برای افراد فراهم کرده که بتوانند به واسطه دریافت خدمات آنلاین کمتر در معرض ابتلا به بیماری کرونا قرار بگیرند.  به هر حال، مزیت فعالیت در صنعت تکنولوژی به بسیاری از آنها این امکان را داده که بدون تعطیلی، فعالیتشان را به صورت دورکاری پیگیری کنند. راهکاری که می‎تواند شرکت‎های غیرفناوری را از این انتخاب دوراهی تعطیلی شرکت یا تامین سلامتی کارمندان نجات دهد. همان‌طور که مدارس و دانشگاه‎ها از مزایای فناوری، برای برگزاری آنلاین بهره‌مند شوند یا اینکه شبکه‎های اجتماعی امروزه به مهم‌ترین ابزار ارتباطی مردم و اطلاع‌رسانی تبدیل شده است.

و اما تسهیل گستر

شرکت تسهیل گستر خوشبختانه از پیشتر ها به فکر الکترونیکی سازی کسب و کار ها بوده در واقع ما سال هاست این شعار را دنبال می کنیم تا بستری به مشتریانمان اراِئه دهیم که تحت آن بتوانند هزینه فعالیت های خود را به حداقل برسانند و بتوانند در هر ساعت از روز و در هر مکان جغرافیایی که هستند به سازمان خود دسترسی داشته باشند. در واقع تکنولوژیِ فارغ از محدودیت زمان و مکان.

با شروع این موضوع خوشبختانه بابت پیشبرد فعالیت هایمان مشکلی نداشتیم و همکاران تسهیل گستر توانستند در بستر سازمان یار، بدون نیاز به حضور در شرکت و یا ارتباطات چهره به چهره فعالیت و وظایف خود را انجام دهند.

 به منظور کمک به اقتصاد کشور و برای مهار هرچه سریع تر این ویروس، شرکت تسهیل گستر هم از سایر سازمان ها و مشتریانی که تا به امروز اقدام به استقرار سازمان یار در تشکیلات خود نکرده اند، دعوت می کند تا برای اینکه همگی نقشی در گذر از این بحران داشته باشیم، به سازمان یار بپیوندند. صد البته که به زودی ایران ما، این موضوع را هم با یاری و همدلی پیروز خواهد شد.

به امید روزهای بهتر