در مقاله ی زیر میخواهیم صفر تا صد حسابداری انبار را آموزش دهیم و به تمامی سوالات شما در زمینه ی حسابداری اموال و انبار پاسخ دهیم. اگر نمیدانید حسابداری چیست و با کاربرد ها و شاخه های این رشته در ایران آشنایی ندارید میتوانید مقاله قبلی ما را که با عنوان حسابداری چیست منتشر شده مطالعه کنید.
حسابداری انبار چیست؟
در شرکت و کارخانجاتی که محصولات فیزیکی به بازار ارائه می دهند، داشتن انبار، حسابداری انبار و انبارگردانی یکی از ملزومات است.
کالاهایی که تحت عنوان مواد اولیه و یا ذخیره کالای اصلی در انبار نگه داری می شوند، می توانند ارزش مالی بالایی داشته باشند.
بنابراین حسابداری انبار و اموال برای این دسته از شرکت و کارخانه ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
پس حسابداری انبار، تعیین ارزش مالی موجودی انبار است.
در کنار حسابداری انبار، انبارگردانی نیز براساس دوره های مالی شرکت که میتواند در بازه های زمانی سه ماهه،شش ماهه و یا یک ساله باشد، اجرا می شود.
اهداف حسابداری انبار
برای شرکت هایی که هدفشان عرضه ی محصولات فیزیکی به بازار است، انبارداری و انبارگردانی اهمیت بالایی دارد چرا که موجودی انبار تعیین کننده ی دارایی تجاری آن شرکت است.
موجودی انبار چه مواد اولیه باشد و چه ذخیره ی کالای اصلی به طور مستقیم در سود و مالیات پرداختی شرکت اثر گذار است.
اهمیت حسابداری انبار در کنترل هزینه های نگهداری از موجودی انبار، در اختیار داشتن مقادیر کافی مواد اولیه و در نتیجه ی آن تولید کالا در بازه ی تعیین شده، دریافت سفارش به اندازه ی موجودی و… است.
کاربرد حسابداری انبار
برای کاربرد حسابداری انبار به طور خلاصه میتوان گفت:
تعیین ارزش مالی موجودی ها انبار، در صورت وارد شدن خسارت، برآورد زیان مالی توسط قیمت های ثبت شده به دست می آید
تحویل، نگهداری و توزیع کالا
کنترل موجودی و جلوگیری از هرگونه عدم مطابقت نیاز با مقدار موجودی. در این صورت کمبود محصول و خالی ماندن انبار، و یا ازدیاد موجودی و زیان ناشی از آن به شرکت وارد نمی شود.
کنترل و آسان سازی عملیات های مالی و حسابداری با ثبت لیست محصولات موجود و صدور قبض انبار
انواع موجودی انبار
یک شرکت میتواند براساس نیاز خود و نوع محصول تولیدی، انواع مختلفی از کالاها را نگهداری کند.
انواع شرکت های مختلف مانند تولیدی،بازرگانی، خدماتی و… کالاهای متفاوتی را انبار می کنند.
یکی از موضوعاتی که در این قسمت جذاب به نظر میرشد آشنایی با انواع دارایی میباشد. برای آشنایی با دارایی ها مقاله انواع دارایی در حسابداری را مطالعه کنید.
در این قسمت میخواهیم با لیست انواع کالاهایی که میتوانند در انبار نگهداری شوند آشنا شویم:
مواد اولیه
در شرکت و یا کارخانجات تولیدی، یکی از انواع کالاهایی که در انبار نگه داری می شود، مواد اولیه هستند.
مواد اولیه شامل تمام موادی است که برای تولید و ساخت محصول موردنظر مورد نیاز هستند، و بدون این مواد یا قطعات، تولید آن محصول متوقف میشود.
بنابراین موجودی کافی این مواد در زمان نیاز و مناسب، بسیار حائز اهمیت است.
مواد مصرفی برای تولید کالا
مواد مصرفی برای تولید کالا، موادی هستند که به طور غیرمستقیم در فرآیند تولید استفاده می شوند.
این مواد اگرچه به صورت مستقیم در خط تولید محصولات کارخانه بهره برداری نمی شوند، اما برای انجام بعضی فعالیت های تعریف شده ی کارخانه مورد استفاده قرار می گیرند.
این دسته از مواد جز دارایی شرکت محسوب نمی شوند.
کالای تولید شده
میتوان گفت که کالای تولیدی یک شرکت، مهم ترین نوع و اثرگذارترین کالا به صورت مستقیم در سود شرکت است که در انبار نگهداری میشود.
بنابراین کنترل موجودی این نوع از کالاها برای رعایت توازن بین مقدار موجودی و میزان تقاضای بازار بسیار حائز اهمیت است.
با یک سیستم انبار و حسابداری انبار مناسب میتوان سود خوبی برای شرکت رقم زد.
به طور مثال اگر موجودی محصول تولیدی کمتر از تقاضای بازار باشد، سودی که میتوانست وجود داشته باشد، از بین می رود؛ و یا موجودی بیشتر از تقاضا به شرکت هزینه های اضافی برای انبارداری تحمیل میکند.
پس مدیریت و کنترل نگهداری مقدار اجناس تولید شده در انبار میتواند در سود و فروش شرکت تاثیر مستقیم و به سزایی بگذارد.
در این مورد بحث بهای تمام شده تولید محصول مطرح میشود. اگر با این مفهوم آشنایی ندارید مقاله بهای تمام شده چیست را بخوانید.
اجناس خریداری شده
امروزه شرکت های بازرگانی بیشتر از هر زمان دیگری در دنیا مطرح هستند.
این شرکت ها اجناس را به صورت آماده از کارخانه های دیگر می خرند و بدون اعمال تغییر، آن ها را به بازار عرضه میکنند.
بنابراین یکی از وظایف اصلی برخی از شرکت های بازرگانی انبارداری است.
مواد در جریان تولید کالا
به دسته ای از مواد که دیگر در گروه مواد اولیه نیستند و هنوز به محصول نهایی نیز تبدیل نشده اند و در میانه ی فرآیند ساخت قرار دارند، اطلاق می شود.
به طور مثال گاهی فرآیند تولید به طور موقت متوقف می شود تا قطعاتی که برای ادامه ی راه لازم است از کارخانه ی دیگری وارد شود؛ در این صورت از کالاهای نیمه آماده در انبار نگهداری میشود.
مزایا حسابداری انبار
ایجاد یک سیستم انبار و حسابداری انبار مناسب می تواند مزایای زیادی داشته باشد که هدف نهایی آن افزایش سود خالص شرکت است. در ادامه به شرح مواردی که در راستای این هدف انجام می گیرند، می پردازیم:
کنترل دقیق مقدار موجودی انبار
ثبت لیست اسامی و تعداد کالاهای موجود در انبار
نظم در کالا های موجود در انبار
انباردار کیست؟
انباردار به کسب گفته میشو که دارای وظایف زیر میباشد و در قبال انجام این وظایف تعهد کاری دارد:
مسئولیت تحویل کالاهای خریداری شده و مدارک خرید کالا ها
صادر کردن رسید تحویل کالا
صادر کردن حواله انبار در زمان تحویل کالا
کد گذاری اجناس انبار و دسته بندی کردن آن ها
بایگانی کردن اسناد و مدارک اجناس و کالا ها
حفاظت و نگهری از اجناس و کالا ها در انبار
همکاری با حسابداری بخش های صنعتی برای تعیین حداقل و حداکثر نقطه سفارش
ثبت اطلاعات مربوط به کالا های صادر شده و وارد شده در انبار
ثادر کردن کارت درخواست خرید کالا
صادر کردن فرم کالاهای مرجوعی و برگشت خورده
وظایف حسابدار در حسابداری انبار
حسابداری انبار از مهم ترین انواع حسابداری است که وظایف زیادی را برای حسابدار به دنبال دارد. در این قسمت ما شرح وظایف حسابدار انبار را دسته بندی کرده و توضیحات لازم برای هر دسته را شرح می دهیم.
نوشتن دفترکل گزارشات
تنظیم و تحلیل گزارش موجودی انبار
نظارت بر هزینه ها
تشخیص اختلاف موجودی انبار با داده ها
ارائه فهرست موجودی
تنظیم گزارشات ماهانه
به طور کلی وظایف زیادی بر عهده ی یک حسابدار انبار است، کنترل ورود و خروج افراد، ارتقای سطح علمی و استفاده از نرم افزار های نوین حسابداری ، تبدیل ارزش کالا به ارزش ریال، تنظیم و ثبت اسناد و گزارشات مالی، کنترل فاکتورهای خرید مواد اولیه یا فروش محصولات، دریافت سفارشات و مطابقت دادن آنها با موجودی انبار، همکاری با دیگر حسابداران در بخش های مختلف شرکت، نگهداری از مدارک و ارسال آنها به مدیران شرکت، برآورد هزینه های انبار و… که به آن ها اشاره کردیم.
اصول حسابداری انبار
همانطور که پیش از این نیز گفتیم، انبارگردانی و مدیریت انبار، یکی از مهم ترین بخش های شرکت ها و کارخانجات تجاری و تولیدی است.
از آنجایی که محصولات و مواداولیه و… در انبار شرکت نگه داری می شوند، حسابداری انبار اهمیت بالایی پیدا می کند.
حسابداران انبار با تنظیم و بررسی 4 نوع از اسناد، موجودی را در دوره های مختلف ارزیابی میکنند. در ادامه به شرح و دسته بندی این اسناد می پردازیم:
اسناد خرید در حسابداری انبار
به دلیل اهمیت بالای هزینه ها در حسابداری، تمام هزینه های انجام شده با ریز جزئیات مانند تخفیف ها، ارزش های افزوده و مشخصات طرف معامله باید در اسناد مربوط به خرید ذکر شوند.
همچنین تا زمانی که برخی هزینه های جانبی مانند هزینه های حمل و نقل، گمرک و… مشخص نباشند، تعیین قیمت نهایی خرید ممکن نیست و ثبت این دسته از هزینه ها نیز در اسناد خرید الزامی است.
اسناد انتقالی بین انبار در حسابداری انبار
در هر کارخانه یا شرکتی بین بخش های مختلف انتقال مواداولیه، مواد نیمه آماده و… میتواند انجام بگیرد.
تنظیم سند برای این انتقالات به حسابداران در برآورد هزینه ها، قیمت محصول و همچنین بررسی یکسان بودن هزینه ی سند مواد وارد شده با خود مواد کمک می کند.
اسناد بهای تمام شده محصول نهایی تولید شده
تنظیم این اسناد، بسیار دشوار است چراکه عوامل بسیاری از جمله هزینه های جانبی مانند گمرک و حمل و نقل، هزینه خرید مواد اولیه، انبارداری و… همگی بر بهای تمام شده ی یک محصول تاثیر گذار هستند.
بهای تمام شده کالای خارج شده از انبار
در حسابداری انبار، باید برای هرکالای صادره به خارج از انبار یک قیمت نهایی در نظر گرفت.
برای محاسبه ی بهای نهایی کالای صادره از انبار، می توان از دو سیستم ارزیابی ادواری و دائمی موجودی بهره جویید که در ادامه به شرح هر یک از آن ها می پردازیم.
سیستم ارزیابی موجودی های انبار
پیش از این به اهمیت کنترل موجودی انبار و انبارگردانی در حسابداری انبار اشاره کردیم؛ و دانستیم که هدف از حسابداری انبار تعیین ارزش و قیمت ریالی موجودی انبار است.
تبدیل ارزش کالا به ریال به شرکت کمک می کند تا بهای تمام شده ی کالای خارج شده از انبار و دارایی های فعلی موجود در انبار را محاسبه کند.
روش های قیمت گذاری نهایی کالای تولید شده
در مدیریت انبار، برای کنترل موجودی های انبار و قیمت گذاری روی محصول نهایی از دو روش ارزیابی ادواری و دائمی کمک گرفته میشود.
سیستم ارزیابی ادواری موجودی
از این سیستم ارزیابی بیشتر برای کالاهایی با ارزش پایین قیمت، با حجم پایین، دارای تعداد و تنوع زیاد و غیرقابل شمردن استفاده می شود. در سیستم ارزیابی ادواری موجودی، ارزش ریالی کالاهای موجود در انبار تنها در پایان دوره های مالی (با مدت زمان های متفاوت) محاسبه می شود و در میان دوره اطلاعاتی در زمینه ی تعداد و… به ثبت می رسد.
روش ثبت اسناد در سیستم ارزیابی ادواری موجودی
در روش ثبت اسناد با سیستم ارزیابی ادواری موجودی، موجودی پایان هر دوره، به عنوان موجودی اولیه دوره ی بعدی در نظر گرفته می شود و برای برآورد هزینه های میان دوره ای و یا مبلغ فروش محصولات در طول دوره، قیمت موجودی پایان دوره از قیمت موجودی اول دوره کسر می شود.
در این سیستم، حساب خرید در زمان خرید کالا بدهکار محسوب شده و وجوه نقد و پرداخت ها بستانکار می شوند.
همچنین در زمان فروش حساب فروش بستانکار و حساب بانک و صندوق در صورت فروش نقدی بدهکار می شوند.
سیستم ارزیابی دائمی موجودی
از این سیستم ارزیابی بیشتر برای شرکت هایی استفاده می شود که کالاهای گران قیمت، با اندازه های بزرگ، تعداد پایین و قابل شمارش، و گردش کم در طول دوره استفاده می شود.
در این سیستم اطلاعات دقیق تعداد و ارزش ریالی کالاها به هنگام ورود و خروج به طور کامل به ثبت می رسد.
در نتیجه برخلاف سیستم ارزیابی ادواری، حتی در طول یک دوره نیز دسترسی دقیق به دفاتر مالی و موجودی کالاها وجود دارد.
روش ثبت اسناد در سیستم ارزیابی دائمی موجودی
همانطور که پیش تر نیز ذکر شد در این روش کلیه ورود و خروج کالاها در دفترهای حسابداری به ثبت می رسند.
در این روش، در زمان خرید حساب موجودی کالا بدهکار می شود و اگر خرید نقدی باشد، وجه نقد و در خرید نسیه، حساب های پرداختنی بستانکار می شوند.
همچنین در هنگام فروش کالا، حساب قیمت تمام شده کالا، بانک و یا صندوق به ارزش مبلغ فروش، بدهکار، و حساب موجودی کالا و حساب فروش بستانکار می شوند.
روش های ریالی کردن اسناد در روش ارزیابی موجودی
اطلاعاتی که در حواله ی انبار ثبت می شود، دو بخش است.
اطلاعات مقداری و اطلاعات ریالی. انباردار اطلاعات مقداری یا تعدادی را تکمیل می کند و اطلاعات ریالی توسط حسابداران انبار به ثبت می رسد.
حسابداران ریالی کردن حواله ی انبار و تبدیل ارزش کالاها به ریال را توسط روش های قیمت گذاری انجام می دهند که به طور مختصر به شرح هر کدام می پردازیم.
منابع ورود کالا به انبار
منابع مختلفی برای ورود انواع مواد اولیه، نیمه آماده، یا کالاها و محصولات به انبار وجود دارد که به صورت مختصر به آنها اشاره می کنیم:
ورود کالا به انبار از خرید های داخلی
ورود کالا به انبار از خرید های خارجی
ورود کالا به انبار از کالاهای مرجوعی و سایر انبار ها
ورود کالا به انبار از کارگاه
ورود کالا به انبار به صورت خریداری شده
از آنجایی که عنوان هر یک از راه های ذکر شده، خود گویا است، برای جلوگیری از طولانی شدن مقاله از اضافه گویی درباره ی آن ها می پرهیزیم.
روش های ثبت موجودی انبار
دسته بندی های متنوعی برای روش های ثبت موجودی انبار وجود دارد، در این مقاله ما این روش ها را به شش دسته ی کلی تقسیم کرده ایم.
روش FIFO یا اولین ورود و اولین خروج در ثبت موجودی انبار
روش LIFO یا آخرین ورود و اولین خروج در ثبت موجودی انبار
روش میانگین موزون در ثبت موجودی انبار
روش شناسایی ویژه در ثبت موجودی انبار
روش موجودی پایه در ثبت موجودی انبار
روش خرده فروشی در ثبت موجودی انبار
انواع نرم افزارهای حسابداری انبار
امروزه با پیشرفت تکنولوژی، هر یک از مشاغل و گروه ها دارای ابزارها و نرم افزارهای مخصوص خودشان هستند. حسابداری نیز از این قاعده مستثنی نیست.
نرم افزارهای زیادی برای حسابداری وجود دارند که به انواع نرم افزارهای حسابداری عمومی، حقوق و دستمزد، انبار، فروش و… تقسیم بندی می شوند.
نرم افزارهای انبارداری براساس خدماتی که انجام می دهند رتبه بندی می شوند.
بهترین نرم افزار حسابداری انبار، نرم افزاری است که بتواند با دقت بالا کالاهای موجود در انبار را ثبت کند ، ارزش ریالی آنها را محاسبه کند، و متناسب با نوع کالا ارزیابی موجودی انبار را به صورت ادواری یا دائمی انجام دهد.
همچنین این نرم افزارها قابلیت ترسیم نمودارهای دوره ای برای بررسی وضعیت مالی شرکت را دارند.
در یک کلام وظیفه ی یک نرم افزار حسابداری انبار را می توان در انجام ثبت های حسابداری انبار خلاصه کرد.
لیست نرم افزارهای حسابداری انبار
نرم افزار حسابداری انبار پارمیس استار
نرم افزار حسابداری انبار BOM
نرم افزار انبارداری میزان
نرم افزارحسابداری انبار فرداد
نرم افزار حسابداری انبار سردخانه
نرم افزار حسابداری انبار مبین سافت
نرم افزار حسابداری انبار آسان
نرم افزار انبار مقداری و ریاضی پندار سیستم
نرم افزار حسابداری انبار رادیکال
نرم افزار مدیریت انبار منطبق
نرم افزار انبار و حسابداری انبار مهفا
نرم افزار انبارداری صنعتی سپهر
نرم افزار حسابداری انبار تحت وب انبار آنلاین
آموزش حسابداری انبار
اگر شما هم یک حسابدار هستید و یا به این رشته علاقه دارید و در جستجوی کار در این زمینه هستید و می خواهید بدانید حسابداری اموال و انبار چیست.
باید بدانید که انبارداری در حسابداری یکی از مهم ترین بخش های حسابداری است.
در نتیجه آموزش حسابداری انبار نیز از مباحث مهم آموزشی حسابداری است.
در آموزش حسابداری انبار باید ابتدا با مفاهیم آن آشنا شد تا بتوانیم به عنوان حسابدار انبار شرکت های تجاری، تولیدی، بازرگانی و… در نگهداری، ثبت و تنظیم کالاهای موجود در انبار و اسناد مربوط به آنها به تسلط و تبحر موردنیاز برسیم.
حسابداری انبار چیست؟