بلاکچین بیشک یک اختراع هوشمندانه است. این تکنولوژی، توسط یک شخص یا گروهی از افراد که تحت نام مستعار Satoshi Nakamoto شناخته میشوند، خلق شد؛ اما بهمرورزمان به چیزی بزرگتر تکامل پیدا کرد و این روزها سؤالی ذهن بیشتر افراد را به خود مشغول کرده است: اصلاً فناوری بلاکچین چیست؟
آیا تکنولوژی بلاکچین، اینترنت جدید است؟
با ارائه امکان توزیع شدن اطلاعات و نه کپی کردن آن، بلاکچین توانست نوع جدیدی از اینترنت را خلق کند. این تکنولوژی در ابتدا برای ارز دیجیتالی بیتکوین طراحی شد، اما حالا جامعه اهل فناوری، کاربردهای دیگری را نیز برای آن پیدا میکند.
بیتکوین «طلای دیجیتالی» نامیده میشود و برای این کار دلیل خوبی هم وجود دارد. تا به امروز، ارزش کلی این ارز به 9 میلیارد دلار آمریکا میرسد. بلاکچین میتواند به خلق دیگر ارزهای دیجیتالی نیز بپردازد. درست مثل اینترنت (یا حتی خودروی شما)، لازم نیست که برای استفاده از آن با طرز کار اجزای داخلیاش نیز آشنا باشید. بااینوجود برای درک اینکه چرا این تکنولوژی نوظهور، انقلابی محسوب میشود، داشتن دانش سطحی از آن الزامی است. امیدواریم از این راهنمای بلاکچین که امروز در فارنت برایتان آماده کردهایم، لذت ببرید.
تکنولوژی بلاکچین چیست؟
بلاکچین یک دفتر کل فاسد نشدنی دیجیتالی از تراکنشهای مالی است که میتوان آن را طوری برنامهریزی کرد که نهفقط برای نگهداری تراکنشهای مالی، بلکه عملاً هر چیز باارزش دیگری مورداستفاده قرار بگیرد.
Don و Alex Tapscott، نویسندگان کتاب Blockchain Revolution (2016)
یک دیتابیس توزیعشده
صفحه گستردهای را تصور کنید که هزاران بار در طول شبکهای از کامپیوترها تکرار شده باشد. سپس تصور کنید که این شبکه طوری طراحیشده باشد که پیوسته به آپدیت این صفحه گسترده بپردازد و حالا درک پایهای از نحوه کار بلاکچین دارید.
اطلاعاتی که در بلاکچین نگهداری میشوند، در قالب یک دیتابیس به اشتراک گذاشتهشده که بهصورت مداوم صحت اعتبار آن موردبررسی قرار میگیرد، وجود دارد. این راه استفاده از شبکه فواید قابلتوجهی دارد. دیتابیس بلاکچین در هیچ مکان مشخصی نگهداشته نمیشود، بهاینترتیب رکوردها حقیقتاً بهصورت عمومی نگهداری میشوند و تائید اعتبار آنها کار آسانی است. هیچ نسخه متمرکزی از این اطلاعات وجود ندارد که یک هکر بتواند اعتبار آنها را خدشهدار کند. بهصورت همزمان توسط میلیونها کامپیوتر نگهداری میشود و اطلاعات آن برای هر شخصی در اینترنت قابلدسترسی است.
برای درک شباهت آن با صفحات گسترده گوگل، بد نیست که باهم نوشته پایین از متخصص بلاکچین را بخوانیم.
بلاکچین در قالب Google Docs
راه سنتی به اشتراکگذاری اسناد این است که یک سند ورد مایکروسافت را به شخص دیگری ارسال کنید و از وی بخواهید که در آن تجدیدنظر کند. مشکل این روش این است که برای پس گرفتن یک کپی ازآنجهت اعمال تغییرات یا مشاهده کاری که تا اینجا بر سند صورت گرفته است، باید صبر کنید. چراکه تا زمانی که شخص دیگر کار خود را با سند به پایان نرسانده باشد، عملاً به آن دسترسی ندارید. امروزه دیتابیسها نیز اینطور کار میکنند. دو کاربر نمیتوانند بهصورت همزمان به ویرایش یک رکورد بپردازند. بانکها نیز به همین ترتیب حسابهای خود را نگه میدارند و تراکنش مالی انجام میدهند. برای مدت کوتاهی، دسترسی به حساب را قفل کرده (یا موجودی را کاهش میدهند) تا انتقال وجه به پایان برسد. سپس سمت دیگر را بهروزرسانی میکنند و درنهایت دوباره دسترسی به آن حساب را باز میکنند (یا دوباره بهروزرسانی میکنند). با Google Docs (یا Google Sheets)، هردو طرف بهصورت همزمان به سند دسترسی دارند و تنها نسخه موجود از سند، همواره برای هردوی آنها قابلمشاهده است. شبیه به یک دفتر کل به اشتراک گذاشتهشده به نظر میرسد، اما در حقیقت تنها یک سند به اشتراک گذاشتهشده است. توزیعشده بودن سند زمانی خود را نشان میدهد که بخواهیم فایل را بین تعدادی از کاربران به اشتراک بگذاریم. به انواع اسنادی که باید به این شیوه به اشتراک گذاشته شوند فکر کنید. بهجای اینکه سند بین اشخاص رفتوبرگشت داشته باشد و در این میان زمان هم به هدر برود، جزئیات نسخههای مختلف فراموش بشود و با دیگر نسخهها همگام نباشد، چرا تمام اسناد کسبوکار به اشتراک گذاشته نشوند و مدام بین افراد پاسکاری نشوند؟ انواع متنوعی از اسناد قانونی برای این نوع از جریان کار مناسب هستند. برای به اشتراکگذاری اسناد به بلاکچین نیاز ندارید، اما تناسب بین این دو فوقالعاده است.
دوام و استحکام بلاکچین
تکنولوژی بلاکچین ازلحاظ داشتن استحکام درونی، به اینترنت شبیه است. این تکنولوژی با ذخیرهسازی بلوکهای اطلاعات شبیه به هم در طول شبکهاش، نمیتواند:
- توسط هیچ تکواحد مرکزی کنترل شود.
- هیچ تک نقطه بروز خطا ندارد.
بیتکوین در سال 2008 میلادی اختراع شد. از آن زمان تاکنون، بلاکچین بیتکوین بدون هیچ قطعی قابلتوجه، به کار خود ادامه داده است. (تا به امروز، هر مشکلی در خصوص بیتکوین، به خاطر هک یا سو مدیریت رخداده است؛ بهعبارتدیگر، این مشکلات از نیت بد و خطای انسانی ناشی شدهاند، نه ایراد در زیرساخت این تکنولوژی.) اینترنت به مدت 30 سال ثابت کرده که از دوام برخوردار است. با ادامه توسعه بلاکچین میتوان این مدت را یک هدف برای این تکنولوژی در نظر گرفت که باید به آن برسد.
هرچقدر هم که ایدهآلگرایی به نظر برسد، بلاکچین حقیقتاً مکانیسمی برای بالا بردن مسئولیت و جوابگویی هر شخص تا بالاترین سطح ممکن ارائه میدهد. دیگر خبری از تراکنشهای ازدسترفته، خطاهای انسان یا ماشین یا هرگونه مبادلهای که بدون اطلاع دو طرف معامله صورت گرفته باشد، نخواهد بود. بالاتر از هر چیزی، بحرانیترین نقطهای که بلاکچین به آن کمک میکند اطمینان از اعتبار هر تراکنش است. به این صورت که رکورد را نهفقط در مرکز ثبت اصلی، بلکه مراکز ثبت توزیعشده و متصل که همگی از مکانیسم تصدیق اعتباری امن عبور میکنند نیز ثبت میکند.
– Ian Khan، سخنگوی تدکس | نویسنده | پیشروی فناوری
شفاف و غیرقابل خرابی
شبکه بلاکچین، به وضعیت خود، آگاه است چراکه هر 10 دقیقه، خودش را چک میکند. تقریباً شبیه به یک اکوسیستم دیجیتالی که به خود رسیدگی میکند است. این شبکه هر تراکنشی که در بازههای 10 دقیقهای اتفاق افتاده را بررسی و بازیابی میکند. هر زنجیره از این تراکنشها تحت عنوان «بلوک» شناخته میشود. دو نتیجه مهم از این رویکرد حاصل میشود:
شفافیت: داده در شبکه بهصورت یک کل جاسازی میشود، پس عمومی است.
خرابی آن ممکن نیست: دستکاری هر قطعه از اطلاعات در بلاکچین، نیازمند استفاده از توان پردازشی هولناک است؛ چراکه هر قطعه از داده باید در کل شبکه بازنویسی شود.
بهصورت تئوری، این کار ممکن است. در عمل، احتمال وقوع پایینی دارد. بهعنوانمثال به دست گرفتن کنترل شبکه برای به دست آوردن بیتکوین، تأثیری مشابه خراب کردن ارزش آن را دارد.
بلاکچین مشکل دستکاری شدن اطلاعات را برطرف میکند. وقتی در غرب به بحث درباره این مسئله پرداخته میشود، مردم عموماً میگویند که به گوگل، فیسبوک یا بانکهایشان اعتماد دارند؛ اما مردم دیگر قسمتهای جهان به سازمانها و شرکتها اعتماد آنچنانی ندراند؛ منظور آفریقا، هند، اروپای شرقی یا روسیه است. مسئله درباره مکانهایی که مردمش بهشدت ثروتمند هستند نیست. مزایای بلاکچین در کشورهایی که هنوز به این مرحله از اعتماد نرسیدهاند، خود را آشکار میکند.
– Vitalik Buterin، مخترع Ethereum
شبکهای از نودها
شبکهای که از نودهای «محاسبهگر» ساختهشده است، بلاکچین را تشکیل میدهد.
گره (نود)
به کامپیوتری که به شبکه بلاکچین متصل شده و به کمک یک کلاینت وظیفه تائید اعتبار و تقویت تراکنشها را انجام میدهد، گفته میشود. ماشین یک کپی از بلاکچین را دانلود میکند؛ این کار با پیوستن به شبکه بلاکچین، بهصورت خودکار انجام میشود.
ماشینها و نودها در کنار هم یک شبکه قدرتمند سطح 2 را ایجاد میکنند که رویکردی کاملاً متفاوت با نحوهای که اینترنت میتواند کار کند است.
هر نود، یک ادمین بلاکچین محسوب میشود و بهصورت داوطلبانه به شبکه میپیوندد (به همین دلیل شبکه غیرمتمرکز است). درهرصورت هر یک از کامپیوترها برای پیوستن به این شبکه انگیزهای دارند: شانس به دست آوردن بیتکوین.
گفته میشود که این نودها در حال ماین کردن بیتکوین هستند، اما این اصطلاح تا حدودی مفهوم اشتباه را میرساند. در حقیقت، هرکدام از این ماشینها با حل معماهای محاسباتی، برای به دست آوردن بیتکوینها به رقابت با یکدیگر میپردازند. بیتکوین علت اصلی شکلگیری بلاکچین بود؛ اما امروزه میدانیم که بیتکوین یکی از چندین راههای استفاده ممکن از این تکنولوژی است. تخمین زده میشود که در حدود 700 ارز رمز (توکنهای مبادله ارزش)، مشابه بیتکوین وجود داشته باشد. در حال حاضر اقتباسهایی از بلاکچین اصلی، فعال یا در دست توسعه است.
ایده تمرکززدایی
به خاطر طراحی، بلاکچین یک تکنولوژی غیرمتمرکز است.
هر اتفاقی که در آن میافتد نتیجه یک عمل از سوی شبکه بهصورت یک کل است. این خصیصه، برخی قابلیتهای مهم به همراه داشته است. با ایجاد راهی تازه برای تائید صحت اعتبار تراکنشها، ممکن است برخی از جنبههای سنتی بازرگانی و تجارت، غیرضروری به نظر برسند. بهعنوانمثال در بلاکچین، معاملات بورس سهام تقریباً همزمان و بدون وقفه صورت خواهد گرفت. با نگهداری رکوردهایی مثل اطلاعات ثبت زمین، آرشیو بهصورت کاملاً عمومی خواهد بود. تمرکززدایی در حال حاضر نیز به واقعیت بدل شده است. یک شبکه جهانی از کامپیوترها، از تکنولوژی بلاکچین برای مدیریت دیتابیسی که تراکنشهای بیتکوین را نگهداری میکند، بهصورت اشتراکی بهره میبرد. بهاینترتیب بیتکوین توسط شبکهاش کنترل میشود، نه یک قدرت مرکزی. تمرکززدایی در شبکه به این معنی است که شبکه از کاربربهکاربر (یا نقطهبهنقطه) کار میکند. حالتهای تعامل انبوهی که به این طریق ممکن میشود، بهتازگی در دست بررسی قرارگرفته است.
بیتکوین خصوصیتی مشابه یک ماشین فکس دارد. یک تک ماشین فکس را میتوان بهعنوان یک در ورودی در نظر گرفت. دنیایی که در آن هرکس یک ماشین فکس داشته باشد، یکچیز فوقالعاده باارزش است.
– Larry Summers، وزیر خزانهداری سابق ایالاتمتحده آمریکا
چه کسی از بلاکچین استفاده خواهد کرد؟
من فکر میکنم که شبکههای غیرمتمرکز، موج بزرگ بعدی در دنیای تکنولوژی خواهد بود.
– Melanie Swan، نویسنده Blockchain: Blueprint for a new Economy (2015)
بهعنوان زیرساخت وب، لازم نیست که از سازوکار بلاکچین اطلاع داشته باشید تا بتوانید از آن بهره ببرید.
در حال حاضر، به نظر میرسد که تعاملات مالی بهترین مورداستفاده از این تکنولوژی باشد. بهعنوانمثال، انتقال وجه بینالمللی را در نظر بگیرید. بانک جهانی تخمین میزند که در سال 2015 میلادی، بیش از 430 میلیارد دلار تراکنش انجامشده است. در حال حاضر نیز درخواست زیادی برای توسعهدهندگان بلاکچین وجود دارد.
بلاکچین میتواند واسط انجام تراکنشهایی ازایندست را حذف کند. با اختراع رابط کاربری گرافیکی یا GUI، محاسبات شخصی در کامپیوترها برای عموم مردم در دسترس قرار گرفت و در قالب سیستمهای دسکتاپ عرضه شد. بهصورت مشابه، متداولترین رابطهای گرافیکی کاربری برای بلاکچین اپلیکیشنهای «wallet» یا کیف پول نامیده میشوند که مردم از آنها برای خریدن چیزها به کمک بیتکوین استفاده میکنند. همچنین میتوانند دیگر انواع ارز رمزها را نیز در آن نگهداری کنند. تراکنشهای آنلاین، به پروسههای تائید هویت نزدیک و شبیه است. اینکه در آینده ببینیم اپلیکیشنهای Wallet بهگونهای تغییر کنند که بتوان از آنها برای پیادهسازی دیگر حالتهای مدیریت هویت استفاده کرد نیز محتمل به نظر میرسد.
هویت و شهرت آنلاین، دیگر متمرکز نبوده و ما حقیقتاً صاحب اطلاعاتی که به ما تعلق دارد خواهیم بود.
– William Mougayar، نویسنده The Business Blockchain: Promise, Practice, and Application of the Next Internet Technology (2016)
بلاکچین و امنیت بهبودیافته
بلاکچین با ذخیره داده در طول شبکه، ریسکهای پیرامون نگهداری اطلاعات بهصورت متمرکز را کاهش میدهد.
شبکه آن، فاقد نقاط مرکزی آسیبپذیر است که هکرها بتوانند آنها را اکسپلویت کنند. اینترنت امروزی، مشکلات امنیتی آشکار دارد که همگان با آنها آشنا هستند. ما به سیستمی از ترکیب نام کاربری و رمز عبور برای محافظت از هویت و دارایی آنلاین خود وابسته هستیم؛ اما متدهای امنیتی بلاکچین، از تکنولوژی رمزگذاری استفاده میکنند.
اساس این کار استفاده از کلیدهای رمزگذاری و رمزگشایی عمومی و خصوصی است. یک کلید عمومی (یک رشته کاراکتر با ترکیب حروف و اعداد طولانی که بهصورت تصادفی تولید میشود)، آدرس کاربر در بلاکچین محسوب میشود. بیتکوینهایی که در طول شبکه به این آدرس ارسال میشوند، در هر سیستم با تعلق به آن کاربر ثبت میشوند. از طرف دیگر، کلید خصوصی مثل رمز عبوری است که به صاحب خود، امکان دسترسی به بیتکوین یا دیگر دارایی آنلاینش را میدهد. اطلاعات خود را در بلاکچین ذخیره کنید و دیگر خرابی آن ممکن نخواهد بود. این امر حقیقت دارد، اگرچه برای محافظت از دارایی آنلاین خود باید چاپ کردن کلید خصوصیتان که تحت عنوان کیف پول کاغذی شناخته میشود را در نظر داشته باشید تا بتوانید از این دارایی آنلاین، محافظت به عملآورید.
یک شبکه سطح دو
به کمک تکنولوژی بلاکچین، وب به لایه جدیدی از قابلیتها مجهز میشود.
در حال حاضر نیز کاربران میتوانند بهصورت مستقیم با شخص دیگری تراکنش داشته باشند. تراکنشهای بیتکوین در سال 2016 میلادی بهصورت میانگین، روزانه بیش از 200000 دلار بود. با امنیت بیشتری که بلاکچین به ارمغان میآورد، کسبوکار اینترنتی بهسوی جدا کردن رسوم سنتی مالی از روندهای کاری پیش میروند.
Goldman Sachs باور دارد که تکنولوژی بلاکچین، پتانسیل زیادی خصوصاً برای افزایش شفافسازی و بهبود شیوه فعلی پرداختهای آنلاین دارد و میتواند سالیانه تا 6 میلیارد دلار، در صرف هزینهها بهصورت جهانی صرفهجویی کند.
سال 2018 سال اساسی و مؤثری برای تکنولوژی بلاکچین خواهد بود. بسیاری از استارتاپها از طریق ارائه محصولاتی که بازار آنها را طلب میکند یا به آنها ارزش میدهد، شروع به کسب درآمد خواهند کرد؛ یا به خاطر توجه نکردن به این نیازمندیها و به اتمام رسیدن بودجه، از هم میپاشند؛ بهعبارتدیگر، 2018 باید سالی باشد که در آن پیادهسازی محصولاتی که در آنها از تکنولوژی بلاکچین استفاده میشود، افزایش پیدا کند. نه اینکه صرفاً درباره فوقالعاده بودن این تکنولوژی و اینکه چطور میتواند هر چیزی را بهتر کند، صحبت شود. البته که این تکنولوژی ازنقطهنظر مشتری چندان دیده نمیشود؛ چراکه عموماً تکنولوژی بلاکچین حتی اگر زندگی و کسبوکار مردم را هم بهبود بخشد، برای آنها نامرئی بوده و به عبارتی در پسزمینه به کار خود ادامه میدهد. موارد استفاده با مقیاسی عظیم برای تکنولوژی بلاکچین وجود دارد که در سال 2018 میلادی آغاز به کار خواهند کرد. این فاز پیادهسازی که در سال 2018 میلادی رخ میدهد، یک مرحله حیاتی در پذیرش تکنولوژی بلاکچین است؛ چراکه بهجای صرفاً وعده دادن درباره مزایای آن، فرصت مشاهده آن در عمل برای شکاکان مهیا میشود.
– George Howard، دانشیار دانشگاه Brown، کالج موسیقی برکلی و مؤسس شرکت George Howard Strategic
بلاکچین، نسخه جدید Web 3.0؟
بلاکچین به کاربران اینترنت امکان ایجاد ارزش و تصدیق اطلاعات دیجیتالی را میدهد؛ اما راههای استفاده آن در کسبوکار، به چه صورت خواهد بود؟
قراردادهای هوشمند
دفترهای کلی توزیعشده، امکان کد زدن قراردادهای ساده را میدهند که در صورت وقوع شرایط خاص، اجرا میشوند. Ethereum یک پروژه بلاکچین اوپن سورس است که با تنها هدف شناسایی این امکان، ساختهشده است. بااینوجود Ethereum در مراحل اولیهاش، پتانسیل بهکارگیری سودمندی بلاکچین را در مقیاسی که بتواند دنیا را تغییر بدهد دارد.
در سطح فعلی توسعه این تکنولوژی، قراردادهای هوشمند را میتوان طوری تنظیم کرد که کارهای سادهای انجام دهند. بهعنوانمثال، با استفاده از تکنولوژی بلاکچین و بیتکوین، در صورت رسیدن یک سند مالی به شرایطی خاص، بهصورت خودکار مبلغی به یک حساب پرداخت شود.
اقتصاد تسهیمی
اقتصاد تسهیمی با رشد کمپانیهایی نظیر Uber و Air BnB ثابت کرده که موفق است. بااینوجود در حال حاضر، کاربرانی که میخواهند از سرویسهایی به اشتراک گذاشتن خودرو استفاده کنند، باید به واسطهای نظیر Uber تکیه کنند. باوجود امکان پرداخت نقطهبهنقطه، بلاکچین درهای تعامل مستقیم بین دو طرف را ممکن میکند و این نتیجه اقتصاد تسهیمی غیرمتمرکز است.
یک نمونه اولیه OpenBazaar است که از بلاکچین برای ایجاد فضایی شبیه به eBay اما بهصورت نقطهبهنقطه استفاده کرده است. این اپلیکیشن را به دستگاه محاسباتی خود دانلود کنید و میتوانید از تأمینکنندگان OpenBazaar، بدون پرداخت هزینههای تراکنش خرید کنید. صفت «بدون قانون» بودن این پروتکل، به این معنی است که شهرت شخصی افراد بیشتر ازآنچه در eBay شاهدش هستیم، در تعاملات کاری اثرگذار خواهد بود.
سرمایهگذاری جمعی
پیشروهای سرمایهگذاری جمعی مثل کیکاستارتر و Gofundme، کار پیشرفتهای را درزمینهٔ اقتصاد نقطهبهنقطه در حال شکلگیری، انجام میدهند. شهرت این سایتها نشان میدهد که مردم تمایل دارند در توسعه محصول نقش فعال داشته باشند. بلاکچین این تمایل را به مرحله بعدی میبرد و بهصورت بالقوه، سرمایهگذاریهای همراه با ریسکی که توسط عموم مردم تأمینشده است را ممکن میکند. در سال 2016 میلادی، آزمایشی شبیه به این که DAO (سازمان خودمختار غیرمتمرکز) نام داشت، بر اساس Ethereum بنا شد. این پروژه توانست مبلغ عجیب 200 میلیون دلار را تنها در مدت دو ماه جمعآوری کند. شرکتکنندگان توکنهای DAO را خریداری میکردند که به آنها امکان سرمایهگذاری همراه با ریسک را در قراردادهای هوشمند میداد (قدرت رأی دادن هر شخص متناسب با توکنهای DAO که در اختیار داشت بود). متأسفانه مشخص شد که در پیادهسازی این پروژه کارهای لازم صورت نگرفته و نتایج فاجعه باری به دنبال داشت. درهرصورت، آزمایش DAO نشان داد که بلاکچین، پتانسیل هدایت الگویی جدید در همکاریهای اقتصادی را دارد.
حکومت
با شفاف و کاملاً عمومی ساختن نتایج، تکنولوژی دیتابیسهای توزیعشده میتواند شفافیت کامل را به انتخابات یا هر نوع نظرسنجی دیگری بیاورد. قراردادهای هوشمند مبتنی بر Ethereum میتوانند به خودکار سازی این پروسهها کمک کنند.
اپلیکیشن Broadroom، امکان تصمیمگیریهای سازمانی به کمک بلاکچین را فراهم میکند. این کار در عمل به این معنی است که حاکمیت سازمان در زمان مدیریت دارایی دیجیتال، تساوی حقوق و یا اطلاعات، بهصورت تمام و کمال، شفاف و تحققپذیر میشود.
بازرسی زنجیره تأمین
روزبهروز مصرفکنندگان بیشتری مایلاند بدانند که ادعاهایی که شرکتها درباره محصولات خوددارند تا چه حد به حقیقت نزدیک است. دفترهای کلی توزیعشده، راه آسانی برای تصدیق اعتبار کالاهایی که خریدهایم، فراهم میکنند. شفافیت در خصوص محصول، از طریق زمان، مکان و تاریخ ثبتشده پیرامون کالا تحقق پیدا میکند. بهعنوانمثال، میتوان تجارت الماس را نام برد که در آن شماره محصول و منبع تأمین، یعنی اینکه از طریق اردوگاههای کار اجباری تأمینشدهاند یا از راه درست و قانونی، اهمیت ویژهای پیدا میکند.
وبسایت Provenance، میتواند اطلاعات زنجیره تأمین برای برخی از محصولات مصرفکننده را در اختیار علاقهمندان قرار دهد. با استفاده از بلاکچین Ethereum، یکی از پروژههای راهنمای Provenance، اطمینان پیدا میکند که ماهیای که در یک رستوران سوشی در چین فروخته میشود، حقیقتاً توسط تأمینکننده مربوطه در اندونزی تأمینشده است.
ذخیرهسازی فایل
ذخیرهسازی غیرمتمرکز فایل در اینترنت، فوایدی آشکار دارد. میتوان با توزیع داده در طول شبکه، از گمشدن یا هک شدن فایلها جلوگیری کرد.
سیستم فایل InterPlanetary یا IPFS مفهوم اینکه چطور وب توزیعشده عمل خواهد کرد را به تصویر میکشد. درست مثل طرز کار بیتتورنت که اطلاعات را در طول اینترنت منتقل میکند، IPFS نیز نیاز به رابطههای کلاینت سروری (وضعیت فعلی وب) را از میان میبرد. یک اینترنت که کاملاً از وبسایتهای غیرمتمرکز تشکیلشده باشد، پتانسیل افزایش سرعت انتقال داده و کاهش زمان پخش محتوا را دارد. چنین بهبودی نهتنها به راحتی کاربران کمک میکند، بلکه برای سیستمهای ارائه محتوای فعلی وب که بار سنگینی بر آنها تحمیلشده است نیز ضروری به نظر میرسد.
بازارهای پیشبینی
جمعسپاری پیشبینیها بر احتمال رویداد، ثابت کرده که درجه بالایی از دقت دارد و میتواند نتایج یک رویداد را تا حد زیادی بهدرستی پیشبینی کند. میتوان با میانگینگیری از ایدهها و نظرات، عواملی که قضاوت درست را خدشهدار میکنند را از میان برداشت. بازارهای پیشبینی که با توجه به نتیجه یک واقعه، به کاربران خود پول پرداخت میکنند نیز در حال حاضر نیز فعال هستند. بلاکچینها تکنولوژی «خرد جمع» محسوب میشوند که بیشک در سالهای آتی موارد استفاده دیگری هم برایشان پیدا خواهد شد.
بااینوجود اپلیکیشن پیشبینی بازار Augur که در فاز بتا قرار دارد، بر اساس رویدادهای دنیای واقعی، به استفادهکننده پیشنهاد خرید سهم میدهد. شرکتکنندگان میتوانند با خرید سهام در رابطه با یک پیشبینی صحیح، پول به دست بیاورند. هرچه تعداد سهام خریداریشده برای خروجی صحیح بیشتر باشد، میزان پولی که بازگردانده میشود نیز بیشتر خواهد بود. با مبلغ اندک (کمتر از یک دلار)، هرکس میتواند یک سؤال بپرسد، یک بازار بر اساس خروجی پیشبینیشده ایجاد کند و نیمی از هزینه تراکنشهایی که بازار ایجاد کرده را برای خود بردارد.
محافظت از مالکیت معنوی
همانطور که مستحضرید، اطلاعات دیجیتالی میتواند بارها دوباره تولیدشده و به لطف اینترنت، در مقیاس بالا توزیع شود. این به کاربران اینترنت، معدن ارزشمند و بیپایانی از اطلاعات میدهد. درهرصورت صاحبان حق کپیرایت، در این خصوص چندان خوششانس نبودهاند. کنترل بر مالکیت معنوی خود را ازدستداده و ازلحاظ مالی، با دشواری مواجه شدهاند. قراردادهای هوشمند، میتوانند از حق کپیرایت محافظت به عملآورده و فروش آثار هنرمندان بهصورت آنلاین را خودکار سازند؛ بهاینترتیب ریسک کپی و توزیع دوباره توسط خریداران نیز از بین میرود.
Mycelia از بلاکچین برای ایجاد یک سیستم توزیع موسیقی نقطهبهنقطه استفاده میکند. این سیستم که توسط خواننده و آهنگساز اهل انگلستان Imogen Heap تأسیسشده است، به موسیقیدانان امکان فروش موسیقی بهصورت مستقیم به مخاطبان را میدهد. فروش نمونههای مجوز به تولیدکنندگان و پخش حق امتیاز به آهنگسازان و موسیقیدانان نیز به کمک قراردادهای هوشمند بهصورت خودکار انجام میشود. گنجایش بلاکچین برای انجام پرداخت در بخشهای رمز ارز کوچک (میکرو پرداختها)، نشان میدهد که این شیوه استفاده از بلاکچین شانس موفقیت بالا دارد.
اینترنت اشیاء (IoT)
IoT چیست؟ مدیریت تحت شبکه دستگاههای خاص الکترونیکی، بهعنوانمثال تحت نظر قرار دادن دمای هوا در یک اتاق ذخیرهسازی مفهوم اینترنت اشیاء است. قراردادهای هوشمند، خودکارسازی مدیریت سیستمهای ریموت و دور از دسترس را ممکن میکنند. ترکیبی از نرمافزار، حسگرها و شبکه، تبادل اطلاعات بین اشیاء و مکانیسمها را تسهیل میکند. نتیجه این کار، بهینگی سیستم و نظارت بر هزینهها را هم افزایش میدهد.
بزرگترین شرکتهای فعال درزمینهٔ تولید، تکنولوژی و ارتباطات، همگی برای به دست آوردن سلطه در IoT به رقابت با یکدیگر میپردازند. به سامسونگ، IBM و AT&T فکر کنید. با توسعه طبیعی زیرساختهای موجود، وسعت اپلیکیشنهای IoT از تعمیرات قابل پیشبینی قطعات مکانیکی تا تحلیل داده و مدیریت سیستمهای اتوماسیون در مقیاس گسترده، متنوع خواهد بود.
ریز شبکههای حمل
فناوری بلاکچین خریدوفروش انرژی تجدید پذیر تولیدشده توسط ریز شبکههای محلی را ممکن میکند. وقتیکه پنلهای خورشیدی انرژی اضافی تولید میکنند، قراردادهای هوشمند مبتنی بر Ethereum بهصورت خودکار آنها را توزیع میکنند. با رشد IoT، انواع مشابه قراردادهای خودکارسازی، کاربردهای بیشتری هم پیدا خواهند کرد.
Consenys که در بروکلین واقعشده، یکی از بهترین شرکتهای جهانی است که مجموعهای از اپلیکیشنها را برای Ethereum توسعه میدهد. یکی از پروژههایی که این شرکت برای پیادهسازی آن با شرکت LO3 که تولیدکننده تجهیزات انرژی توزیعشده است همکاری میکند، Transactive Grid یا شبکه ترانزیت نام دارد. این پروژه نمونه اولیهای است که در حال حاضر به فعالیت میپردازد و از قراردادهای هوشمند Ethereum، جهت خودکارسازی نظارت و توزیع انرژی ریز شبکهها بهره میبرد. این «شبکه هوشمند»، یک نمونه اولیه از عملکرد اینترنت اشیاء محسوب میشود.
مدیریت هویت
در حوزه وب، نیاز مبرمی به مدیریت هویت بهتر احساس میشود. قابلیت احراز هویت، کلید اصلی تراکنشهای مالی آنلاین است. درهرصورت، شیوههایی که برای کاهش ریسکهای امنیتی تجارت الکترونیک در نظر گرفتهشدهاند، در بهترین حالت ناقص هستند. دفاتر ثبت توزیعشده، متدهای بهبودیافتهای برای اثبات هویت کاربر و در کنار آن احتمال دیجیتالی کردن اسناد شخصی را هم ارائه میدهند. داشتن یک هویت امن، برای انجام تعاملهای آنلاین نیز از اهمیت برخوردار است؛ بهعنوانمثال اقتصاد تسهیمی را در نظر بگیرید. درنهایت داشتن شهرت خوب، مهمترین شرط برای انجام تراکنشهای آنلاین است.
توسعه استانداردهای هویت دیجیتالی، ثابت کرده که پروسه پیچیدهای است. جدای از چالشهای فنی، ارائه یکراه حل جهانی احراز هویت آنلاین، نیازمند همکاری بین موجودیتهای خصوصی و دولت است. این حقیقت را به شیوههای متفاوت هدایت سیستمهای قانونی در کشورهای مختلف اضافه کنید و مشکل بهشدت پیچیده میشود. در حال حاضر تجارت آنلاین در اینترنت، به گواهینامههای SSL (همان قفل سبزرنگ در نوار URL مرورگر) برای تراکنشهای امن در وب وابسته است. Netki استارتاپی است که به تولید استاندارد SSL برای بلاکچین میپردازد. Netki با جمعآوری مبلغ 3.5 میلیون دلار، انتظار دارد که در اوایل سال 2017 میلادی محصول خود را عرضه کند.
AML و KYC
شیوههای ضد پولشویی AML و شناخت مشتری KYC، پتانسیل زیادی برای سازگاری با بلاکچین دارند. در حال حاضر، موسسههای مالی باید کار فشرده چندمرحلهای را برای شناسایی هر مشتری انجام بدهند. هزینههای KYC میتواند از طریق تائید هویت مشتری میان موسسهای، کاهش پیدا کند و درعینحال، اثرگذاری نظارت و تحلیل را افزایش دهند.
استارتاپ Polycoin راهحلی برای فعالیتهای AML/KYC دارد که نیازمند تراکنشهای تحلیلی است. در این استارتاپ تراکنشهایی که مشکوک شناخته شوند، برای مأموران امنیتی ارسال خواهند شد. استارتاپ دیگر Tradle درحالتوسعه اپلیکیشنی به نام Trust in Motion یا TiM است. این اپلیکیشن که بهعنوان «اینستاگرامی برای KYC» شناخته میشود، به کاربران اجازه گرفتن اسنپشات از اسناد کلیدی (پاسپورت، قبوض و غیره) را میدهد. بهمحض اینکه این اسناد توسط بانک تائید شوند، اطلاعات بهصورت رمزگذاری شده در بلاکچین ذخیره خواهند شد.
مدیریت داده
امروزه، مردم درازای ارائه اطلاعات خصوصی خود میتوانند بهصورت رایگان از پلتفرمهای رسانه اجتماعی نظیر فیسبوک استفاده کنند. در آینده، کاربران امکان فروش دادهای که فعالیت آنلاین آنها ایجاد میکند را خواهند داشت. با توجه به اینکه بیتکوین میتواند بهآسانی در مقادیر کوچک توزیع شود، احتمالاً خود یا چیزی شبیه به آن، بهعنوان ارزی برای تراکنشهای اینچنین مورداستفاده قرار خواهد گرفت.
پروژه Enigma از دانشگاه MIT، کاملاً این مسئله را درک کرده که حریم خصوصی کاربر، پیششرط اصلی برای ایجاد یک بازار از اطلاعات شخصی است. Enigma از تکنیکهای رمزگذاری برای پخش و شکستن مجموعه دادههای جداگانه بین گرهها استفاده میکند، بااینوجود محاسبات روی این دادهها را بهصورت کلی انجام میدهد. شکستن داده باعث میشود که Enigma مقیاسپذیر هم باشد (برخلاف دیگر راهحلهای بلاکچین که داده در هر گره تکرار میشود). قول ارائه یک نسخه بتا از این محصول طی شش ماه آینده، دادهشده است.
ثبت زمین
درست مثل دفاتر کلی که در دسترس عموم قرار دارند، بلاکچینها میتوانند هر نوع نگهداری اطلاعاتی را بهینهتر کنند. عناوین دارایی یکی از این موارد استفاده است. زمین معمولاً مورد کلاهبرداری قرار میگیرد و برای مدیران نیز هزینهبر و پرکار هستند. برخی از کشورها، در حال بهرهبرداری از پروژههای ثبت زمین از طریق بلاکچین هستند. هندوراس اولین دولتی بود که در سال 2015 اعلام کرد که میخواهد چنین پروژه کاملاً عمومی را به انجام برساند؛ البته وضعیت فعلی این پروژه، نامشخص است. سال گذشته جمهوری گرجستان قراردادی را با شرکت Bitfury Group امضا کرد تا سیستم بلاکچینی را برای ثبت زمین توسعه دهند. گزارششده که Hernando de Soto اقتصاددان برجسته و مدافع حقوق مالکیت، این پروژه را راهنمایی خواهد کرد. جدیداً سوئد نیز اعلام کرده که به آزمایش استفاده از بلاکچین برای ثبت زمین میپردازد.
تجارت سهام
پتانسیل بلاکچین در افزایش بهینگی فروش سهام، باعث میشود که تجارت سهام به مورداستفادهای عالی برای بلاکچین بدل شود. زمانی که فروش سهام بهصورت نقطهبهنقطه انجام شود، تائید مبادله تقریباً بهصورت فوری انجام خواهد شد (در حال حاضر به 3 روز زمان برای تسویه و انجام کارهای مرتبط نیاز دارد). بهصورت بالقوه به این معنی است که واسطهها – مثل شرکتهای تسویه وجوه، حسابرسان و متولیان – حذف میشوند.
بسیاری از بورسهای سهام و کالا در حال نمونهسازی اولیه از اپلیکیشنهای بلاکچین برای بهبود سرویسهایی که ارائه میدهند هستند. این مراکز شامل ASX (بورس اوراق بهادار استرالیا)، Deutsche Börse (بورس اوراق بهادار فرانکفورت) و JPX (بورس اوراق بهادار ژاپن) میشوند. برجستهترین این مؤسسات که به خاطر اولین انجام دهنده بودن شناخته میشود، پلتفرم Linq از بازار بورس آمریکایی Nasdaq است (عموماً بین استارتاپها پیش از عرضه اولیه سهام و سرمایهگذاران کار میکند). طی یک شراکت با کمپانی تکنولوژی بلاکچین Chain، Linq کامل شدن اولین پروژه تجارت سهام خود را در سال 2015 میلادی اعلام کرد. این اواخر، Nasdaq اعلام کرده که درحالتوسعه یک پروژه آزمایشی برای رأی دادن غیابی در بازار سهام استونیانی نیز هست.
منبع: blockgeeks
فناوری بلاکچین چیست؟