تجارت ديجيتال

شايد جزو نخستين ايده هاي هر علاقه مند به اينترنت ، صادرات خدمات ، جذاب ترين و عملي ترين ايده به نظر برسد.

هيچگاه چنين امكان سهل الوصولي براي كسي كه در ايران داراي تخصصي است وجود نداشته كه بتواند حرفه خود را درقالب خدمات يا محصولاتي به خارج از ايران بفروشد واز اين چند صد برابري تفاوت پول ما با كشورهاي خارجي حداكثر استفاده را بكند.

اما آيا واقعا چنين امكاني وجود دراد ؟ آيا تا به حال اين ايده عملي شده يا كسي تا به حال اين كار را انجام داده است؟

خب بديهي است كه هميشه يك ايده جديد يك سري قرباني نيز مي خواهد همه منتظر هستند تا ببينند اين نخستين قرباني كيست و چه گلي به سر خود خواهد زد لزومامي دانيد كه اين پيشروها يا قربانيان اوليه موفق هم نمي شوند اما از تحربيات آنها مي توان به خوبي استفاده كرد .در واقع اينان جاده ها را براي بقيه صاف و هموار خواهند كرد.

ايده صادرات خدمات را با يك نگاه اوليه به دو بخش مي توان تقسيم كرد  اول خدماتی است كه احتياج به حضور فيزيكي انسان در محل مورد نياز آن خدمت دارد و دوم خدماتي كه احتياج به حضور فيزيكي انسان ندارد مثال اول خدمات فني مهندسي در زمينه راه و ساختمان است كه وقتي نياز به خذمات مهندسي در ساختن يك جاده وجود داشته باشد ، خود مهندس مربوطه بايد در آن محل حضور فيزيكي هم داشته باشد اما در زمينه محاسبه ساختمان يا نرم افزار چنين محدوديتي وجود ندارد از همين جا اين نكته آشكار است كه در ارتباط با اينترنت شكل دوم جذابيت بيشتري دارد . جذابيت اينكه از محل كار يا حتي زندگي خود كاري ر انجا مي دهيد كه متقاضي آن در جاي ديگري از دنيا بابت پول خوبي هم به شما مي دهد.

جذابيت يافتن كار در خارج از ايران آنهم بطوريكه نياز به حضور فيزيك شخص دارد احتمالا جذابيت هاي مهاجرت را هم به دنبال دارد كه اين شكل دوم از حوصله بحث ما خارج است.

برگرديم به موضع خودمان يعني صادرات خدمات از را ه دور و به كمك اينترنت نكته مهم در موفقيت اين مهم است كه به صورت عملي راحت ترين خدماتي كه مي توان از طريق اينترنت فروخت چيست ؟خب اول ببيني اين مجموعه خدمات در چه حيطه هاي كاري هستند ؟ و آيا ما در آنجا داريم يا بايد ايده جديدتري را در ذهن خود بپرورانيم    نخستين حيطه ، نرم فزار وخدمات مربوط به آن است . خروجي كار يك مهندس نزم افزار قابل ارسال از طريق اينترنت هست . همين جا نخستين محدوديت ها خود را نشان مي دهند .محدوديت هاي خطوط اينترنت باعث مي شود تا ارسال فايلهاي سنگين از ايران تقريبا غير ممكن يا با هزينه زياد همراه باشد خدمات احرايي مرتبط با نرم افزارهاي كامپيوتري نيز در حيطه ممكن به نظر مي رسد . مثلا نقشه كشي كه توسط اتوكد نقشه يي را كشيده و فايل آنرا براي مشتري ارسال مي كند ويا اجرا كاري كه طرح يا ايده يك گرافيست را اجرا مي كند اگر توجه كرده باشيد اكثر كارهايي كه در اين حيطه از آن ياد مي شود كارهايي است كه بتوان بدون نيز به دفتر كار و يا حتي در خانه انجام داد. تجارتخانه هاي كوچك خانگي شايد اسم مناسبي براي كل اين فرآيند باشد .يعني علاوه بر حذف هزينه هاي سربار بتوان با حداقل امكانات در آمد خوبي را كسب كرد هزينه هاي سربار در شركتها كاملا مشخص هستند اما ار اين مورد خاص مواردي چون بيمه ماليات تكليف مشخصي ندارند .چون از طرفي كارگاه هاي زير پنج نفر از بيمه معاف مي شوند اما در عمل چنين چيزي ديده نمي شد ودر مورد ماليات روش مشخصي براي كنترل چنين در آمدي شايد خوشايند هر دو طرف اين قضيه نباشد  بطور كلي اين بار هم مي توان ارزان بودن نيروي انساني در ايران را بهانه گرفتن چنين نوع كارهاي در خارج از ايران قرار داد . كارهايي كه تحليل و برنامه ريزي شده (blue print) در اختيار متخصصان اجرايي قرار بگيرد هم مي تواند به سرعت و با  حداقل زمان انجام شود و هم در آمد قابل توجهي را نصيب عوامل اجرايي كند . اما اگر باز به جزييات اجرايي نگاه كنيم مي بينيم مشكل نخستين قربانيان اين راه عدم آشنايي با فرهنگ حاكم بر اينترنت است .ميلياردها صفحه اينترنت وجود دارد و ميليون ها وب سايت پيشنهادهاي يكي بهتر از ديگري را براي چرخشگران سرگردان اينترنت به ارمغان مي آورند ولي به كدام يك از اين سايتها مي توان اطمينان كرد . خود شما به عنوان يك كارفرما ترجيح مي دهيد مشكلات اجرايي كار شما به دست كدام يك از اين ميليون ها نفر حل شود.

اگر بحث قيمت باشد كه ما ايراني ها معتقديم هر ارزاني بي دليل نيست و هرگراني هم بي دليل نيست «البته فكر مي كنم همه جاي دنيا هم اينطور باشد.

  حالا مشكل جديد اين است كه چگونه در اينترنت اعتماد ديگران را جلب كينم  . داشتن يك وب سايت حرفه اي و رعايت كردن تمام قوانين بين المللي مانند حقوق مولفين ، متن و محتواي متناسب با موضوع يك سايت توجه و جواب به نامه هاو مكاتبات و هزاران عامل ديگر تازه تصويري قابل اطمينان را به وجود مي آورند.

  اما فقط اين ها نيست . يكي از دلايل عدم اطمينان به ما در اينترنت اين است كه در داخل ايران افراد مسلط به زبان انگليسي در حد يك متخصص بتواند به خوبي مذاكره كند را كم مي دانند . اين مشكلات در بسياري از سايت ها بخوبي پيداست . متن ضعيف و يا با غلطهاي املايي اعتماد طرف تجاري را سست مي كند از طرفي شايد لزوما يك متخصص دليلي ندارد كه آشنا به مذاكره تجاري به زبان انگليسي هم باشد ولي خب اگر اين توانايي را داشته باشداز ديگران جلوتر خواهد بود.

  با تخصصي تر شدن حوزه هاي كاري و حرفه اي كساني كه بتوانند بخوبي پاسخگوي مراجعان به يك وب سايت باشند اهميت زيادي دارند .چون به تجربه در نهايت بعد از چند نامه نگاري همه چيز به مذاكره رودررو يا تلفني ختم مي شود تا قرار كاري قطعي شود . مگر مجموعه سايت يك مجموعه قابل اطمينان و آزمايش پس داده باشد.

اما اين سايت كه مدام از آن سخن گفته مي شود چيست؟  

همانطوري كه فروختن يك محصول تمام شده نيازمند بازاريابي است فروش خدمات هم نيازمند بازاريابي است در واقع كار اين وب سايت هم بازاريابي براي خدماتي خواهد بود كه قرار است ارايه شود .اين مجموعه بازاريابي مي تواند به صورت تشكلي منسجم باشد كه در چارچوب قوانين جامعه عمل كند . همانطوري كه گفته شد يكي از دلايل سوددهي اين گونه مشاغل نداشتن هزنيه هاي سربار و تمركز آن حتي به صورت خانگي است اما تشكل ياد شده مي تواند طرف قانوني قرار گيرد و مسائلي از قبيل بيمه و ماليات را حل كند . اما شرط سوددهي كل داستان در واقع كوتاه آمدن طرفهاي قانوني به نفع مشاغل كوچك و به نفع اشتغال زايي است.

همه علاقه مند به ثبت شركت و راه اندازي تجارتخانه هاي مستقل نيستند . ولي چنين مشاغل كوچكي در واقع هر زن خانه دار راهم مي تواند به نوبه خود تبديل به يك واحد درآمدزاي خانواده بكند .در اين شكي نخواهد بودكه چه حجمي از رفت و آمدهاي درون شهري به دليل عدم نياز به حضور فيزيكي در سر كار كم مي شود مسائل زيست محيطي هم به تبع آن چنين و چنان مي شوند مادران شاغل بيشتر در كنار كودكان خود خواهند بود كودكان سريعتر با دنياي كارو تخصص مورد علاقه آشنا مي شوند و ... كه از حوصله اين بحث خارج است .

همانطوري كه سعي وخطا هميشه روش علوم تجربي بوده . آزمايش و تمرين نيز شايد روش شروع اين حركت باشد . شايد نخستين حركت هركسي در اينترنت اقدام به داشتن پست الكترونيك است پس براي بازايابي خدمات در اينترنت هم بايد قدم اولي باشد .اين قدم اول در واقع شروع به بازاريابي خدمات در محدوده محلي است اين روشها را تا در كشور خودمان آزمايش و تجربه نكنيم نخواهيم توانست تا در تقابل با زباني بيگانه و فرنگي متفاوت موفق شويم تدوين يك روش و بهينه سازي محلي آن گام اول خواهد بود.