سيستم هاي
برنامه‌ريزي منابع سازمانی در دهه 1990 ظهور يافته و اوايل هزاره جديد به عنوان سيستم‌هاي جامع و يكپارچه سازماني توسط بسياري از سازمان‌هاي بزرگ مورد پذيرش قرار گرفتند. يكي از علل اصلي گرايش سازمان‌هاي بزرگ به خريد و نصب سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان در دهه 1990 رويارويي با خطاي هزاره (Y2K) بود. اين سازمان‌ها پيش‌بيني مي‌كردند در صورتي كه بدون چاره‌انديشي با خطاي هزاره روبه‌رو شوند، ضرر قابل توجهي ناشي از اختلال در سيستم‌هاي رايانه‌اي متوجه آنها خواهد شد. از اين رو در پي يافتن چاره‌اي براي رفع اين مشكل، استقرار
نرم افزار ERP را به عنوان يك راهكار مناسب شناسايي كردند تا از اين رهگذر، ضمن رفع مشكل خطاي هزاره، سيستم هاي سنتي و غير يكپارچه خود را با سيستم هاي يكپارچه جديد جايگزين كنند، همچنين فرايندهاي غير استاندارد را به فرايندهايي استاندارد مبدل نمايند. با اين اوصاف بسياري از سازمان‌هاي بزرگ تا انتهاي سال 1999 ميلادي به سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان مجهز شده بودند.
بازار فروش اين سيستم‌ها نيز تا اين سال با رشد قابل توجهي روبه‌رو شد. به نحوي كه در ابتداي سال 2000 ميلادي بازار فروش اين سيستم‌ها به حداكثر مقدار خود رسيد. پس از ورود به هزاره سوم و فروكش كردن تب خطاي هزاره، بازار سيستم‌هاي ERP افت كرد. تا اين سال، اغلب سيستم‌هاي ارايه شده توسط فروشندگان بزرگ به صورت عمومي توليد شده و براي صنايع خاص سفارشي نشده بود. سيستم‌هاي توليد شده نيز اغلب براي سازمان‌هاي بزرگ توليد شده بودند و شركت‌هاي كوچك و متوسط توان پرداخت هزينه‌هاي خريد و پياده‌سازي چنين سيستم‌هايي را نداشتند.
با توجه به موارد ذكر شده و ركود نسبي بازار سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان، فروشندگان اين سيستم‌ها به فكر افتادند كه محصولاتي منطبق بر نيازهاي صنايع خاص عرضه كنند. به همين دليل نيز براي هر يك از حوزه‌هاي اصلي كسب و كار از جمله صنعت خودرو، صنعت حمل و نقل، صنعت بانكداري، صنعت خرده‌فروشي، صنايع نفت، گاز و پتروشيمي و ساير صنايع محصولاتي عرضه شد. علاوه بر اين، برخي از فروشندگان نيز بر ارايه سيستم‌هايي براي صنايع كوچك و متوسط تمركز كردند. با ارايه سيستم‌هاي متنوع براي صنايع خاص و همچنين محصولاتي منطبق بر نيازهاي صنايع كوچك و متوسط بازار سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان وارد مرحله جديدي شد. تا اين زمان بيش‌تر سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان بر عمليات و فرايندهاي داخلي سازمان مانند توليد، انبارداري، مديريت نيروي انساني، مديريت مالي و تداركات تمركز كرده بودند. به عبارت ديگر، هدف اصلي اين سيستم‌ها يكپارچه كردن فرايندها و فعاليت‌هاي داخلي سازمان‌ها بود.
با توسعه اينترنت و كاربردهاي مبتني بر وب، ازجمله تجارت الكترونيكي، تداركات الكترونيكي و بازاريابي الكترونيكي، توليدكنندگان سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان نيز به فكر افتادند تا اين قابليت‌ها را در سيستم‌هاي خود لحاظ كرده و سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان را با كسب و كار الكترونيكي يكپارچه نمايند و نرم افزار ERP تحت وب اُدوو (ODOO) را خلق کنند. يكي از عواملي كه توليدكنندگان اين سيستم‌ها را به سمت يكپارچه كردن سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان با كسب و كار الكترونيكي سوق داد، ضرورت يكپارچه شدن زنجيره تامين در اثر افزايش فضاي رقابتي بود. دهه 1990 ميلادي نقطه ظهور مفهوم مديريت زنجيره تامين (Supply Chain Management) بود. مديريت زنجيره تامين بر يكپارچه شدن شركت‌ها و اعضاي حاضر در يك زنجيره تامين براي حداكثر كردن ارزش زنجيره تمركز ميكند. افزايش فضاي رقابتي و ضرورت كاهش هزينه شركت‌ها را به سمت مفهوم مديريت زنجيره تامين سوق داده و بسياري از سازمان‌ها و شركت‌ها براي كاهش هزينه‌ها به برقراري ارتباطات بلند مدت و پايدار با يكديگر پرداختند. اين تفكر، سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان را نيز تحت تاثير قرار داد و باعث شد تا توليدكنندگان اين سيستم‌ها قابليت‌هاي مديريت زنجيره تامين را نيز در سيستم‌هاي خود لحاظ كنند.
همان‌طور كه ذكر شد سيستم‌هاي سنتي برنامه‌ريزي منابع سازمان بيش‌تر بر يكپارچه كردن فرايندهاي داخلي سازمان‌ها تمركز كرده بودند. اما نسل جديد سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان بر يكپارچه كردن همزمان فرايندهاي درون‌سازماني و برون‌سازماني تاكيد داشت. فرايندهاي برون‌سازماني فرايندهايي بود كه اعضاي مختلف يك زنجيره تامين را به يكديگر متصل مي‌كرد. در اين زمان بود كه سيستم‌هاي كسب و كار الكترونيكي مانند داد و ستد الكترونيكي، تداركات الكترونيكي، مديريت الكترونيكي زنجيره تامين و مديريت الكترونيكي روابط مشتريان با سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان تركيب شده و نسل جديد سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان شكل گرفت. در برخي از موارد اين سيستم‌ها را در قالب ERP II مي‌شناسند. اين سيستم علاوه بر قابليت‌هاي سيستم‌هاي سنتي برنامه‌ريزي منابع سازمان، ويژگي‌هاي جديد كسب و كار الكترونيكي از جمله تداركات الكترونيكي، مديريت الكترونيكي زنجيره تامين و مديريت الكترونيكي روابط مشتريان، مديريت الكترونيكي روابط تامين‌كنندگان و بازارهاي الكترونيكي را در بر دارد. سيستم مذكور براساس فناوري پورتال به‌وجود آمده و امكان يكپارچه كردن فرايندهاي درون‌سازماني و برون‌سازماني را فراهم ميكند.
سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان در حال تبديل شدن به يگانه سيستم‌هاي اطلاعاتي موجود در سازمان‌ها هستند. اين سيستم‌ها با رويكرد فرايندي، زمينه بروز و ظهور بسياري از تفكرهاي مديريتي و سازماني از جمله مديريت زنجيره تامين، تفكر و توليد ناب، توليد چابك و سازمان‌هاي مجازي را فراهم مي‌كنند. نسل جديد سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان در حال حاضر در خدمت كسب و كار الكترونيكي بوده و سازمان‌ها را براي فعاليت در هزاره سوم ياري ميكند.
بازار فروش اين سيستم‌ها نيز تا اين سال با رشد قابل توجهي روبه‌رو شد. به نحوي كه در ابتداي سال 2000 ميلادي بازار فروش اين سيستم‌ها به حداكثر مقدار خود رسيد. پس از ورود به هزاره سوم و فروكش كردن تب خطاي هزاره، بازار سيستم‌هاي ERP افت كرد. تا اين سال، اغلب سيستم‌هاي ارايه شده توسط فروشندگان بزرگ به صورت عمومي توليد شده و براي صنايع خاص سفارشي نشده بود. سيستم‌هاي توليد شده نيز اغلب براي سازمان‌هاي بزرگ توليد شده بودند و شركت‌هاي كوچك و متوسط توان پرداخت هزينه‌هاي خريد و پياده‌سازي چنين سيستم‌هايي را نداشتند.
با توجه به موارد ذكر شده و ركود نسبي بازار سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان، فروشندگان اين سيستم‌ها به فكر افتادند كه محصولاتي منطبق بر نيازهاي صنايع خاص عرضه كنند. به همين دليل نيز براي هر يك از حوزه‌هاي اصلي كسب و كار از جمله صنعت خودرو، صنعت حمل و نقل، صنعت بانكداري، صنعت خرده‌فروشي، صنايع نفت، گاز و پتروشيمي و ساير صنايع محصولاتي عرضه شد. علاوه بر اين، برخي از فروشندگان نيز بر ارايه سيستم‌هايي براي صنايع كوچك و متوسط تمركز كردند. با ارايه سيستم‌هاي متنوع براي صنايع خاص و همچنين محصولاتي منطبق بر نيازهاي صنايع كوچك و متوسط بازار سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان وارد مرحله جديدي شد. تا اين زمان بيش‌تر سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان بر عمليات و فرايندهاي داخلي سازمان مانند توليد، انبارداري، مديريت نيروي انساني، مديريت مالي و تداركات تمركز كرده بودند. به عبارت ديگر، هدف اصلي اين سيستم‌ها يكپارچه كردن فرايندها و فعاليت‌هاي داخلي سازمان‌ها بود.
با توسعه اينترنت و كاربردهاي مبتني بر وب، ازجمله تجارت الكترونيكي، تداركات الكترونيكي و بازاريابي الكترونيكي، توليدكنندگان سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان نيز به فكر افتادند تا اين قابليت‌ها را در سيستم‌هاي خود لحاظ كرده و سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان را با كسب و كار الكترونيكي يكپارچه نمايند و نرم افزار ERP تحت وب اُدوو (ODOO) را خلق کنند. يكي از عواملي كه توليدكنندگان اين سيستم‌ها را به سمت يكپارچه كردن سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان با كسب و كار الكترونيكي سوق داد، ضرورت يكپارچه شدن زنجيره تامين در اثر افزايش فضاي رقابتي بود. دهه 1990 ميلادي نقطه ظهور مفهوم مديريت زنجيره تامين (Supply Chain Management) بود. مديريت زنجيره تامين بر يكپارچه شدن شركت‌ها و اعضاي حاضر در يك زنجيره تامين براي حداكثر كردن ارزش زنجيره تمركز ميكند. افزايش فضاي رقابتي و ضرورت كاهش هزينه شركت‌ها را به سمت مفهوم مديريت زنجيره تامين سوق داده و بسياري از سازمان‌ها و شركت‌ها براي كاهش هزينه‌ها به برقراري ارتباطات بلند مدت و پايدار با يكديگر پرداختند. اين تفكر، سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان را نيز تحت تاثير قرار داد و باعث شد تا توليدكنندگان اين سيستم‌ها قابليت‌هاي مديريت زنجيره تامين را نيز در سيستم‌هاي خود لحاظ كنند.
همان‌طور كه ذكر شد سيستم‌هاي سنتي برنامه‌ريزي منابع سازمان بيش‌تر بر يكپارچه كردن فرايندهاي داخلي سازمان‌ها تمركز كرده بودند. اما نسل جديد سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان بر يكپارچه كردن همزمان فرايندهاي درون‌سازماني و برون‌سازماني تاكيد داشت. فرايندهاي برون‌سازماني فرايندهايي بود كه اعضاي مختلف يك زنجيره تامين را به يكديگر متصل مي‌كرد. در اين زمان بود كه سيستم‌هاي كسب و كار الكترونيكي مانند داد و ستد الكترونيكي، تداركات الكترونيكي، مديريت الكترونيكي زنجيره تامين و مديريت الكترونيكي روابط مشتريان با سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان تركيب شده و نسل جديد سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان شكل گرفت. در برخي از موارد اين سيستم‌ها را در قالب ERP II مي‌شناسند. اين سيستم علاوه بر قابليت‌هاي سيستم‌هاي سنتي برنامه‌ريزي منابع سازمان، ويژگي‌هاي جديد كسب و كار الكترونيكي از جمله تداركات الكترونيكي، مديريت الكترونيكي زنجيره تامين و مديريت الكترونيكي روابط مشتريان، مديريت الكترونيكي روابط تامين‌كنندگان و بازارهاي الكترونيكي را در بر دارد. سيستم مذكور براساس فناوري پورتال به‌وجود آمده و امكان يكپارچه كردن فرايندهاي درون‌سازماني و برون‌سازماني را فراهم ميكند.
سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان در حال تبديل شدن به يگانه سيستم‌هاي اطلاعاتي موجود در سازمان‌ها هستند. اين سيستم‌ها با رويكرد فرايندي، زمينه بروز و ظهور بسياري از تفكرهاي مديريتي و سازماني از جمله مديريت زنجيره تامين، تفكر و توليد ناب، توليد چابك و سازمان‌هاي مجازي را فراهم مي‌كنند. نسل جديد سيستم‌هاي برنامه‌ريزي منابع سازمان در حال حاضر در خدمت كسب و كار الكترونيكي بوده و سازمان‌ها را براي فعاليت در هزاره سوم ياري ميكند.
اصول ERP