بهترین نرم افزار BPMS کدام است؟

احتمالاً می دانید که نرم افزار BPMS یا سیستم مدیریت فرایندهای کسب و کار چیست ولی اگر بخواهیم در یک جمله BPMS را تعریف کنیم این عبارت بهترین عبارت است: نرم افزار BPMS، یک زیرساخت نرم افزاری است که از طریق آن میتوان فرایندها را با کمترین کدنویسی مکانیزه کرد. چیزی شبیه یک معجزه

ماموریت BPMS (سیستم مدیریت فرایند) حمل داده در یک مسیر مشخص است و این یعنی اتوماسیون فرایندهای سازمانی.

اگر به بازار مراجعه کنید مشاهده خواهید کرد که برخی شرکت ها محصول BPMS را ابزاری جهت تولید برنامه (APPLICATION) های فانتزی مانند سامانه تیکتینگ، سامانه پیشنهادات و انتقادات، سامانه نظرسنجی و سامانه ارتباط با مشتریان معرفی می­کنند.

واقعیت این است که این شرکت ها کارائی این سیستم را درک نکرده اند یا درک کرده اند اما به دلایلی علاقه­ ای به افشای آن ندارند. اما مطمئن باشید ماموریت BPMS تولید برنامه و سامانه و سیستم های فانتزی نیست. بلکه سیستم BPMS (سیستم مدیریت فرایند) در خدمت فرایندهای سازمانی است.

 همانطورکه می دانید، در BPM معمولاً ۶ مرحله اصلی وجود دارد:

    شناسایی فرایندها
    کشف فرایندها و مدلسازی وضعیت موجود
    تحلیل
    بازطراحی
    پیاده­ سازی فرایندها
    کنترل و پایش

در بسیاری سازمان­های کشور ما، مراحل اول یعنی مدل­سازی و کشف فرایندها انجام شده یا می­شود. خروجی این مرحله مستنداتی است که بعضاً سازمان­ها در فرمت­ها و مجلدهای شکیل آنها را جمع­ بندی و در قالب کتابچه­­ های فرایندی و زونکن­ها در قفسه مدیران سازمان قرار می­دهند ولی برای اینکه به اهداف اصلی استقرار BPM نائل آییم، لازم است تا هر ۶ مرحله بطور کامل صورت پذیرد و فرایندها در سازمان اجرا شوند. البته به این معنی نیست که فرایندها در سازمان­ها جاری نیستند زیرا سازمان در حال ادامه دادن به حیات خود از طریق همین فرایندها و گردش کارهاست لیکن سازمان­ها از این منظر در سطوح مختلفی از بلوغ قرار دارند.

علی­رغم اینکه فرایندها هم اکنون در سازمان­ها در حال اجرا هستند ولی کند بوده و با لختی زیادی مواجه­اند، بطوری­که آنچه معمولاً مانع تحقق چرخه BPM در سازمان­ها شده است فاز پیاده ­سازی یا اجرای فرایندها است. ابزاری که اجرای فرایندها را تا حد بسیار زیادی تسهیل نموده و از کندی آن­ها می­ کاهد، نرم افزار BPMS یا سیستم مدیریت فرایندها است. نرم ­افزار BPMS با مکانیزه کردن فرایندهای سازمان بدون کدنویسی و یا با کدنویسی حداقلی، اجرای آنها را تسهیل خواهد نمود. پس می­توان دریافت که حلقه مفقوده بسیاری از پروژه­ های BPM در سطح کشور، استقرار یک نرم­ افزار BPMS مناسب و پیاده­ سازی فرایندها در این ابزار است.

 حالا با توجه به تکرار این پرسش که بهترین نرم افزار BPMS کدام است، در چند مطالب و مطلب بعدی میخواهیم به این پرسش پاسخ دهیم.

در نظر داریم به این موضوع بپردازیم که بالاخره بهترین نرم افزار BPMS کدام است؟ ما به بسیاری از سازمان ها در انتخاب نرم افزار BPMS مشاوره ارائه کرده ایم. در طی این مشاوره ها بارها انواع و اقسام نرم افزارهای BPMS ایرانی و خارجی را مورد بررسی قرار داده ایم.

 نرم افزارهایی که در سلسله مطالب مورد بررسی قرار خواهیم داد عبارتند از:

    نرم افزارهای BPMS ایرانی
    نرم افزارهای BPMS تجاری موجود در لیست های معتبر از جمله گاتنر
    نرم افزارهای BPMS متن باز از جمله (Camunda، Bonita، Activiti و ProcessMaker)

 ارائه پاسخ به این سئوال به این ترتیب است که:

     ابتدا چندین شاخص مهم و کلیدی که از طریق آنها می توان نرم افزارهای BPMS را ارزیابی کرد ارائه خواهیم نمود. شایان ذکر است این شاخص ها بر اساس شاخص های ارزیابی ارائه شده توسط موسسات معتبر بین المللی مثل گزارش موسسه گارتنر در ارزیابی نرم افزارهای BPMS، گزارش موسسه فورستر در ارزیابی و رتبه بندی نرم افزارهای BPMS و… +تجربیات چندین ساله تیم ما جمع آوری شده است.
    سپس با استفاده از شاخص های مورد اشاره، نرم افزارهای BPMS را بررسی خواهیم نمود.

 در ادامه مطلب در مورد انواع نرم افزارهای BPMS خارجی بحث خواهیم کرد و خواهیم گفت که چطور و چگونه میتوان از این نرم افزارهای BPMS استفاده کرد.

همچنین در نوشته های بعدی مربوط به این پست، لیست برخی از نرم افزارهای BPMS خارجی با کیفیت مناسب و قابل استفاده در ایران را مورد بررسی و تحلیل قرار خواهیم داد که عبارتند از:

۱-  نرم افزار Activiti BPMS

۲-  نرم افزار Cummunda BPMS

۳-  نرم افزار Bonita BPMS

۴- نرم افزار ProcessMaker

۵- نرم افزار Bizagi

۶- نرم افزار Oracle BPM

برخی از مهم ترین شاخص هایی که از طریق آنها میتوان اقدام به ارزیابی نرم افزارهای BPMS یا سیستم مدیریت فرایند نمود عبارتند از:

 پشتیبانی از زبان مدلسازی BPMN: البته وقتی این شاخص را مطرح میکنیم تقریباً همه شرکت های تولید کننده BPMS ادعا میکنند که از زبان مدلسازی BPMN پشتیبانی میکنند منتها باید بدانید که استاندارد BPMN2 یک طیف است که از مجموعه ای از پترن ها و الگوها تشکیل شده است. حتی اگر هر یک از ما به این زبان مسلط نباشیم و با زبان های ابتدایی مثل فلوچارت نمودارهای فرایندی خود را ترسیم میکنیم، میتوان گفت به ۲۰-۳۰ درصد استاندارد BPMN مسلط هستیم زیرا پترن ها و الگوهای اولیه استاندارد BPMN تا حدود زیادی شبیه فلوچارت یا نمودار فعالیت موجود در UML است. پس BPMS های با کیفیت پایین از بخشی از استاندارد BPMN پشتیبانی میکنند ولی از پترن های نسبتاً پیچیده موجود در آن خیر.

 به عبارت دیگر بر روی کاغذ BPMS های بی کیفیت نیز از زبان BPMN برای مدلسازی فرایند استفاده میکنند ولی در عمل اینطور نیست. برای یک نرم افزار BPMS پشتیبانی از پترن ها و الگوهای استاندارد BPMN2 حائز اهمیت است زیرا فرایندهای یک سازمان یا شرکت آنقدر خطی و ساده نیستند که بتوان آنها را با فلوچارت مدل کرد. در نتیجه وقتی نرم افزار BPMS یا سیستم مدیریت فرایند از نمادها و پترن های BPMN2 پشتیبانی نکند، هر جا در مدل های فرایندی از این نمادها استفاده شود، مجبور به برنامه نویسی و کد نویسی در پشت نرم افزار BPMS هستیم که این موضوع با ذات و منطق نرم افزارهای BPMS یا سیستم مدیریت فرایند که حداقل کدنویسی است در تضاد است.

در ادامه ۱۵ نماد از استاندارد BPMN2 قید شده است که خوب است در ارزیابی نرم افزارهای BPMS مورد بررسی قرار گیرد:

    دروازه موازی (Parallel gateway)
    دروازه جامع یا مشمول (Inclusive gateway)
    دروازه مبتنی بر رویداد (Event based gateway)
    زیر فرآیند (Sub-process)
    رخداد میانی مرزی متوقف کننده (interrupt boundary intermediate event)
    رخداد میانی مرزی غیر متوقف کننده (interrupt boundary intermediate event Non)
    رویداد زمان سنج (Timer event)
    رویداد سیگنال (Signal event)
    رویداد اسکالیشن (Escalation event) یا تشدید
    رویداد لغو (Cancel event)
    رویداد خطا (Error event)
    رویداد تمام کننده (Terminate event)
    رویداد قاعده یا مشروط (Rule event)
    رویداد جبران (Compensate event)
    Business Rule task
منطق نرم افزارهای مدیریت فرایند (نرم افزارهای BPMS) بر کاهش کدنویسی است و وقتی مدام مجبور به کدنویسی شویم، عملاً منطق اصلی نرم افزارهای BPMS زیر سئوال رفته است.

مقایسه نرم افزارهای BPMS بر اساس شاخص پشتیبانی از زبان BPMN

در ادامه میخواهیم ۴ نرم افزار Camunda، Bonita ،Bizagi و ProcessMaker را بر اساس این شاخص مقایسه کنیم. در مورد این شاخص به هر نرم افزار BPMS امتیاز بین صفر تا ۱۰ داده خواهد شد.

ارزیابی نرم افزار Processmaker در پشتیبانی از نمادهای BPMN

نرم افزار Processmaker از نمادهای ساده استاندارد BPMN2 پشتیبانی میکند ولی از نمادهایی مثل رویداد جبران، رویداد سیگنال، دروازه مبتنی بر رخداد، رویداد تمام کننده و چند مورد دیگر پشتیبانی نمی کند و بر اساس امتیازدهی های صورت گرفته امتیاز کسب شده توسط پروسس میکر در این شاخص برابر است با دو. (امتیاز ۲)

 ارزیابی نرم افزار Camunda در پشتیبانی از نمادهای BPMN

نرم افزار Camunda تقریبا از اکثر نمادهای استاندارد BPMN2 پشتیبانی میکند و بر اساس امتیازدهی های صورت گرفته امتیاز کسب شده توسط Camunda در این شاخص برابر است با ۹ (امتیاز ۹)

ارزیابی نرم افزار Bonita در پشتیبانی از نمادهای BPMN

نرم افزار Bonita تقریبا از اکثر نمادهای استاندارد BPMN2 پشتیبانی میکند ولی نسبت به نرم افزار Camunda این نسبت کمتر است. بر اساس امتیازدهی های صورت گرفته امتیاز کسب شده توسط Bonita در این شاخص برابر است با ۷ (امتیاز ۷)

 ارزیابی نرم افزار Bizagi در پشتیبانی از نمادهای BPMN

نرم افزار Bizagi تقریبا از اکثر نمادهای استاندارد BPMN2 پشتیبانی میکند ولی نسبت به نرم افزار Camunda این نسبت کمتر است. بر اساس امتیازدهی های صورت گرفته امتیاز کسب شده توسط Bonita در این شاخص برابر است با ۸ (امتیاز ۸)

 گفتنی است این شاخص نسبت به سایر شاخص های ارزیابی نرم افزارهای BPMS دارای بیشترین ضریب و اهمیت است.

پشتیبانی از استاندارد DMN در مدلسازی تصمیمات: DMN یکی از سه استاندارد اصلی مدلسازی فرایند است که توسط OMG ارائه گردیده است. مدلسازی تصمیمات با BPMN بدون بکارگیری استاندارد DMN با پیچیدگی ­هایی همراه است. این مدل یک روش استاندارد برای توصیف و مدلسازی تصمیم گیری های قابل تکرار در سازمان است تا اطمینان حاصل شود که مدل های تصمیم گیری در نقاط مختلف سازمان ها قابل استفاده هستند.

 بسیاری از نرم­ افزارهای BPMS خوب در دنیا علاوه بر پشتیبانی از BPMN از استاندارد DMN نیز پشتیبانی می­کنند. جالب است تاکنون در چند جلسه ای که به برخی از شرکت های تولید کننده BPMS مراجعه کرده ایم، نفرات فنی این شرکت ها حتی نمیدانستند DMN چیست!

 مدل تصمیم گیری DMN به گونه ای طراحی شده است که در کنار BPMN و یا CMMN کار کند و مکانیسمی برای مدل سازی تصمیم گیری های مرتبط با فرآیندها و پرونده ها ارائه دهد. در واقع مدل هایBPMN ، CMMN و DMN که می توانند به طور مستقل مورد استفاده قرار گیرند، به طوری با دقت طراحی شده اند که بتوانند مکمل یکدیگر باشند.
به تصویر پایین دقت کنید. این تصویر قبل از به کارگیری DMN است.

حال به تصویر پایین دقت کنید. این همان نمودار بالا است بعد از بکارگیری DMN

مشاهده می کنید در در تصویر بالا چندین تصمیم گیری و چندین خروجی که از این شرط ها خارج شده اند باعث پیچیده شدن فرایند گردیده است در حالیکه در تصویر پایین با استفاده از یک Business Rule task و جدول تصمیمی که در پشت آن قرار می گیرد، فرایند بسیار ساده تر شده است.

یکی دیگر از مزایای بکارگیری استاندارد DMN، قابلیت استفاده مجدد از شرط هایی است که یکبار آنها را تعریف کرده ایم.

 استاندارد DMN از دو مقوله اصلی تشکیل شده است.

۱- جداول تصمیم گیری

۲- نمودار DRD

مقایسه نرم افزارهای BPMS بر اساس شاخص پشتیبانی از استاندارد DMN

در ادامه میخواهیم ۴ نرم افزار Camunda، Bonita ،Bizagi و ProcessMaker را بر اساس این شاخص مقایسه کنیم. در مورد این شاخص به هر نرم افزار BPMS امتیاز بین صفر تا ۱۰ داده خواهد شد.

ارزیابی نرم افزار Processmaker در پشتیبانی از استاندارد DMN

نرم افزار Processmaker نه از جداول تصمیم گیری و نه از نمودارهای DRD پشتیبانی نمیکند و از این جهت هیچ امتیازی کسب نمیکند. (امتیاز صفر)

 ارزیابی نرم افزار Camunda در پشتیبانی از استاندارد DMN

نرم افزار Camunda BPMS هم از جداول تصمیم گیری و هم از نمودار DRD پشتیبانی میکند و از این جهت امتیاز آن ۱۰ است. (امتیاز ۱۰)

 ارزیابی نرم افزار Bonita در پشتیبانی از استاندارد DMN

نرم افزار Bonita از جداول تصمیم گیری پشتیبانی میکند ولی از نمودار DRD پشتیبانی نمی کند و از این حیث امتیاز آن ۵ است. (امتیاز ۵)

 ارزیابی نرم افزار Bizagi در پشتیبانی از استاندارد DMN

نرم افزار Bizagi از جداول تصمیم گیری پشتیبانی میکند ولی از نمودار DRD پشتیبانی نمی کند و از این حیث امتیاز آن ۵ است. (امتیاز ۵)

قابلیت ورژنینگ و مدیریت نسخ فرایندها: یکی از بزرگترین ویژگی های نرم افزارهای BPMS واقعی، ورژنینگ یا Management Version است. به این­صورت که به مرور زمان مدیران، فرآیندهای سازمان را بهبود خواهند بخشید و نیاز است تا فرآیندهای جاری بهبود و تغییر یابند. یا به دلایل مختلفی، فرایندها دستخوش تغییرات خواهند شد. سوالی که مطرح می‌شود این است که:

     فرآیند‌های در حال اجرا به چه وضعیتی دچار خواهند شد؟
    آیا پس از تغییر فرآیند، اطلاعات نسخۀ قدیمی فرآیند در گزارشات آورده خواهد شد؟
    و …

 نرم افزارهای BPMS برای حل مشکلاتی از این دست قابلیت قدرتمندی را ارائه می­ نماید که Management Version نام دارد. این ویژگی باعث می­شود پس از اعمال تغییری در فرآیند، نسخه جدیدی از آن در اختیار کاربران قرار گیرد و فرآیندهای قبلی که قبل از این نگارش ایجاد شده بودند، کما فی السابق به گردش خود طبق فرآیند قبلی ادامه دهند تا خاتمه یابند در حالیکه در برخی از نرم افزارهای BPMS  قابلیت ورژنینگ ضعیف و ناقص است.

گفتنی است در نرم افزارهای BPMS  علاوه بر قابلیت ورژنینگ، قابلیت انتقال (migration) نیز جزء از موارد اساسی در این شاخص به شمار می رود. قابلیت انتقال (Migration)  یک ویژگی فوق العاده است که در تعداد محدودی از نرم افزارهای BPMS دنیا می توانید آنرا مشاهده کنید. البته درک این قابلیت برای افرادی که با نرم افزارهای BPMS دیگر کار کرده اند بسیار شگفت انگیز است.
 
مقایسه نرم افزارهای BPMS بر اساس شاخص پشتیبانی از شاخص ورژنینگ و مدیریت نسخ

ارزیابی نرم افزار Processmaker در پشتیبانی از قابلیت ورژنینگ و انتقال (migration)

نرم افزار Processmaker نه از قابلیت ورژنینگ و نه از قابلیت انتقال (migration) پشتیبانی نمیکند و از این جهت امتیاز آن برابر با صفر است. (امتیاز صفر)

 
ارزیابی نرم افزار Camunda در پشتیبانی از قابلیت ورژنینگ و انتقال (migration)

نرم افزار Camunda BPMS هم از قابلیت ورژنینگ و هم از قابلیت انتقال (migration) پشتیبانی میکند و از این جهت امتیاز آن برابر با ۱۰ است. (امتیاز ۱۰)

 ارزیابی نرم افزار Bonita در پشتیبانی از قابلیت ورژنینگ و انتقال (migration)

نرم افزار Bonita BPMS از قابلیت ورژنینگ پشتیبانی نموده ولی از قابلیت انتقال (migration) پشتیبانی نمیکند و از این جهت امتیاز آن برابر با ۵ است. (امتیاز ۵)

 ارزیابی نرم افزار Bizagi در پشتیبانی از قابلیت ورژنینگ و انتقال (migration)

نرم افزار Bizagi BPMS از قابلیت ورژنینگ پشتیبانی نموده ولی از قابلیت انتقال (migration) پشتیبانی نمیکند و از این جهت امتیاز آن برابر با ۵ است. (امتیاز ۵)

کاربرپسندی در ساخت فرایندها:هر گاه خواستید کاربرپسند بودن یک نرم افزار BPMS را چک کنید، از فروشنده بخواهید یک فرایند نسبتاً ساده را در همان جلسه دمو برای شما بسازد. در نرم افزارهای BPMS واقعی و کاربرپسند میتوان یک فرایند را در کمتر از ۳۰ دقیقه ساخته و اجرا کرد درحالیکه در نرم افزارهای سطح پایین تر این اتفاق به سادگی نخواهد افتاد و شرکت فروشنده نیازمند انجام برخی کدنویسی ها برای توسعه فرایند است.

اتفاقی که می افتد این است که شرکت فروشنده نرم افزار BPMS ضعیف در جلسه قادر به اینکار نخواهد بود و یا به سادگی نخواهد نتوانست از پس از موضوع بر آید.

 برای امتیاز دهی به این شاخص از طریق مشاهده و جمع بندی نظرات خبرگان (۸ خبره) استفاده شده است.
 
مقایسه نرم افزارهای BPMS بر اساس شاخص کاربرپسندی در ساخت فرایندها

ارزیابی نرم افزار Processmaker در زمینه کاربرپسندی در ساخت فرایندها

نرم افزار Processmaker از حیث کاربرپسندی و سرعت در ساخت فرایند نسبتا خوب بوده و پس از حمع بندی نظرات خبرگان از این جهت امتیاز آن برابر با ۷ است. (امتیاز ۷)

 ارزیابی نرم افزار Camunda در زمینه کاربرپسندی در ساخت فرایندها

نرم افزار کموندا از حیث کاربرپسندی و سرعت در ساخت فرایند نسبتا خوب بوده و پس از حمع بندی نظرات خبرگان از این جهت امتیاز آن برابر با ۶ است. (امتیاز ۶).

 ارزیابی نرم افزار Bonita در زمینه کاربرپسندی در ساخت فرایندها

نرم افزار بونیتا از حیث کاربرپسندی و سرعت در ساخت فرایند در حد متوسط بوده و پس از حمع بندی نظرات خبرگان از این جهت امتیاز آن برابر با ۵ است. (امتیاز ۵)

 ارزیابی نرم افزار Bizagi در زمینه کاربرپسندی در ساخت فرایندها

نرم افزار بیزاجی از حیث کاربرپسندی و سرعت در ساخت فرایند در حد بسیار عالی بوده و پس از حمع بندی نظرات خبرگان از این جهت امتیاز آن برابر با ۱۰ است. (امتیاز ۱۰)

 قابلیت اتصال به ربات های نرم افزاری: بحث RPA یا ربات های نرم افزاری یک مقوله جدید و در عین حال بسیار فوق العاده است. RPA یا Robotic Process Automation (اتوماسیون فرآیند روباتیک) یا همان ربات های نرم افزاری، تکنولوژی است که از طریق آن یک نرم افزار کامپیوتری (ربات نرم افزاری) قادر است اعمال انسان را در زمان استفاده از یک سیستم دیجیتالی (از صفحات وب گرفته تا نرم افزار های پیچیده)، شبیه سازی و انجام دهد.

راهکار های RPA در حقیقت می توانند بعوان نیرو های روباتیک مجازی، دقیقا همانند نیروی های انسانی در ادارات و شرکت ها، در نظر گرفته شوند.

 نرم افزارهای BPMS خوب قابلیت اتصال به ربات های نرم افزاری را باید دارا باشند.

 مقایسه نرم افزارهای BPMS بر اساس شاخص قابلیت اتصال به ریات های نرم افزاری

ارزیابی نرم افزار Processmaker در زمینه قابلیت اتصال به ربات های نرم افزاری

نرم افزار Processmaker امکان اتصال به ربات های نرم افزاری را نداشته و از این جهت امتیاز آن برابر با صفر است. (امتیاز صفر)

 ارزیابی نرم افزار Camunda در زمینه قابلیت اتصال به ربات های نرم افزاری

نرم افزار Camunda BPMS قابلیت اتصال به ربات های نرم افزاری را داشته و از این جهت امتیاز آن برابر با ۱۰ است. (امتیاز ۱۰)

 ارزیابی نرم افزار Bonita در زمینه قابلیت اتصال به ربات های نرم افزاری

نرم افزار Boonita امکان اتصال به ربات های نرم افزاری را نداشته و از این جهت امتیاز آن برابر با صفر است. (امتیاز صفر)

 ارزیابی نرم افزار Bizagi در زمینه قابلیت اتصال به ربات های نرم افزاری

نرم افزار Camunda BPMS قابلیت اتصال به ربات های نرم افزاری را داشته و از این جهت امتیاز آن برابر با ۱۰ است. (امتیاز ۱۰)

 ماژول گزارشات تحلیلی بهبود فرایند یکی دیگر از شاخص های ارزیابی نرم افزارهای BPMS است. کاربرد کارکرد این ماژول این است که بر اساس لاگ حاصل از اجری افرایندها، نرم افزار BPMS قابلیت ارائه گزارشات تحلیلی تصمیم ساز به منظور آنالیز و بهبود فرایندها را فراهم کند.

 مقایسه نرم افزارهای BPMS بر اساس شاخص ماژول گزارشات تحلیلی بهبود فرایند

ارزیابی نرم افزار Processmaker در زمینه ماژول گزارشات تحلیلی بهبود فرایند

نرم افزار Processmaker که در کشور ما ارائه می شود، فاقد ابزارهای گزارشی جهت بهبود و تحلیل فرایندها بوده و از این جهت امتیاز آن برابر با صفر است. (امتیاز صفر)

 ارزیابی نرم افزار Camunda در زمینه ماژول گزارشات تحلیلی بهبود فرایند

نرم افزار Camunda BPMS یک ماژول گزارشات تحلیلی به اسم Optimize دارد. این ابزار به سازمان‌ها کمک می‌کند تا فرآیندهای پیاده شده در Camunda، به طور مستمر رصد شده و در صورت نیاز بهبود داده شوند و از منظر این شاخص امتیاز نرم افزار Camunda BPMS برابر با ۱۰ است. (امتیاز ۱۰)

 ارزیابی نرم افزار Bonita در زمینه ماژول گزارشات تحلیلی بهبود فرایند

نرم افزار Boonita یک ماژول گزارش ساز دارد لیکن برای بهره برداری نیاز انجام برخی بومی سازی ها بر روی آن وجود دارد از این جهت امتیاز آن برابر با ۵ است. (امتیاز ۵)

 ارزیابی نرم افزار Bizagi در زمینه ماژول گزارشات تحلیلی بهبود فرایند

نرم افزار Bizagi BPMS یک ماژول به اسم BAM دارد که امکان دریافت گزارشات تحیلی در مورد اجرای فرایندها را فراهم می کند. از این جهت امتیاز نرم افزار Bizagi برابر با ۷ است. (امتیاز ۷)

پشتیبانی از استاندارد CMMN

CMMN که مخفف Case Management Model & Notation است استاندارد دیگری است که مکمل BPMN بوده و درباره ی مدیریت مورد است. مدلسازی موارد و کارهایی که گردش کار و روال مشخصی ندارند، از طریق استاندارد CMMN امکان پذیر است.

 در CMMN نیز مانند BPMN ما اشکال پایه ای داریم که با شناخت آنها می توانیم یک مدل را درک نماییم. نماد مرحله دراین استاندارد مستطیلی است که در آن یک چهارخانه وجود دارد. این نماد نشان دهنده ی وجود یک منبع خاص است. مانند BPMN در اینجا نیز یک سری وظیفه و یک سری نماد داریم. نمادی که یک کار اختیاری را نشان می دهد یک مربع خط چین است.این نماد به این معنا است که این کار تنها در شرایط خاصی انجام می شود و ضرورتی ندارد که حتما اجرا شود.

 دو دایره درون هم به معنی یک پیشامد است. همچنین یک فایل داریم که آن را فایل اطلاعاتی یا فایل موارد می نامیم و پس از آن یک بیضی می بینیم که معرف یک مرحله ی برجسته (نقطه ی عطف) است. در CMMN ما دنباله ای از اتفاقاتی که افتاده است را داریم و به شرح وقایع می پردازیم که در واقع اساسا در CMMN به بیان نحوه ی واکنش به موضوعات می پردازیم و آن را یک پیشامد معنایی می نامیم.

 مقایسه نرم افزارهای BPMS بر اساس شاخص پشتیبانی از استاندارد CMMN

ارزیابی نرم افزار Processmaker در پشتیبانی از استاندارد CMMN

نرم افزار Processmaker از استاندارد CMMN پشتیبانی نمیکند و از این جهت هیچ امتیازی کسب نمیکند. (امتیاز صفر)

 ارزیابی نرم افزار Camunda در پشتیبانی از استاندارد CMMN

نرم افزار Camunda BPMS از استاندارد CMMN پشتیبانی میکند و از این جهت امتیاز آن ۱۰ است. (امتیاز ۱۰)

 ارزیابی نرم افزار Bonita در پشتیبانی از استاندارد CMMN

نرم افزار Bonita از استاندارد CMMN پشتیبانی نمیکند و از این جهت هیچ امتیازی کسب نمیکند. (امتیاز صفر)

 ارزیابی نرم افزار Bizagi در پشتیبانی از استاندارد CMMN

نرم افزار Bizagi از استاندارد CMMN پشتیبانی نمیکند و از این جهت هیچ امتیازی کسب نمیکند. (امتیاز صفر)

در ادامه یک نمونه دیگر از مشکلات استفاده از نرم افزارهای BPMS بی کیفیت را ارائه خواهیم کرد.

 پشتیبانی محدود: وقتی از یک نرم افزار مدیریت فرایند با کیفیت پایین استفاده میشود، به دلایل مختلف از جمله بسته بودن کد نرم افزار، دریافت پشتیبانی تنها از طریق همان شرکت مقدور خواهد بود و ارتقاء و بروزرسانی نرم افزار نیز باید توسط همان شرکت انجام شود و این ریسک پروژه شما را تا حدود زیادی افزایش میدهد. شرکت های زیادی با ما تماس داشتند که از فلان نرم افزار BPMS استفاده میکنند ولی آن شرکت دیگر قادر به ارائه خدمات و پشتیبانی مناسب به آنها نیست لطفاً به ما کمک کنید. متاسفانه هیچ کمکی از دست ما و هیچ شخص دیگری بر نمیاد ولی برعکس این قضیه را در نظر بگیرید. مثلاً شما از نرم افزار بیزاجی، پروسس میکر یا هر نرم افزار BPMS متن باز دیگری در پیاده سازی فرایندهای خود استفاده میکنید.

 البته که نرم افزار پروسس میکر تقریباً رایگان است و نیازی به پرداخت هزینه زیادی بابت تهیه آن وجود ندارد لیکن تعداد قابل توجهی از شرکت های نرم افزاری داخلی از این عدم آگاهی استفاده کرده و اقدام به فروش نرم افزار Processmaker میکنند. حال با شرکت فروشنده نرم افزار Processmaker به مشکل میخورید یا شرکت تعطیل میشود یا نفرات کلیدی شرکت از آن مجموعه خارج میشوند. تکلیف شما چیست؟ تکلیف شما این است که یک شخص یا شرکت دیگر را پیدا کنید که بر روی همان نرم افزار خدمات ارائه میکند و پیدا کردن چنین شخص یا شرکتی اصلاً کار سختی نخواهد بود.

البته از نظر بسیاری از متخصصین نرم افزار پروسس میکر یک نرم افزار مدیریت فرایند (BPMS) به شمار نمی رود لیکن یک سیستم جریان کار است.  در ادامه در مورد تفاوت نرم افزارهای BPMS و نرم افزارهای جریان کار توضیحاتی را ارائه خواهیم کرد.

حتی در سال های قبل ما با یکی از نرم افزارهای متن باز BPMS کمتر شناخته شده در یکی از پروژه ها استفاده میکردیم. بنا به دلایلی با تیم فعلی قادر به ادامه همکاری نبودیم. از طرفی به دلیل خاص بودن آن نرم افزار BPMS نفرات قابل توجهی نیز در کشور نیز روی آن کار نکرده بودند. یا یک تحقیق ساده یک نفر را از یکی از کشورهای همسایه پیدا کردیم. وی یک هفته با ایران سفر کرد و به ازای دریافت مبلغ نه چندان زیادی مشکلات ما را برطرف کرد. استفاده از سیستم های متن باز مثل پروسس میکر، کاموندا، اکتیویتی، بونیتا و… و غیر متن باز کلاس جهانی مثل بیزاجی و اوراکل این حسن را دارند که میتوان از نفرات، شرکت ها و تیم های مختلف داخلی و حتی خارجی خدمات دریافت کرد.

 لطفا دقت نمایید برخی از شرکت های نرم افزاری اقدام به توسعه نرم افزارهای مدیریت جریان کار (WFMS) نموده و آنرا به جای نرم افزاری مدیریت فرایند (نرم افزار BPMS) ارائه می کنند. بین سیستم های BPMS واقعی و با کیفیت و سیستم های جریان کار تفاوت های زیادی وجود دارد که برخی از آنها را در ادامه ارائه خواهیم کرد.

     معمولاً فرایندهای ساده و نه چندان پیچیده را میتوان با WFMS ها یا سیستم های گردش کار پیاده سازی کرد و اگر فرایند تا پیچیده باشد، باید اقدام به کدنویسی کرد. معمولاً بسیاری از فرایندهای سازمان ها وضعیت ساده ای نداشته و برای پیاده سازی آنها در مواردی که از WFMS استفاده میشود دشوار است.
    معمولاً بر خلاف نرم افزارهای BPMS، نرم افزارهای گردش کار قواعد کسب و کاری ساده را پوشش می‎دهد.
    رویکرد سیستم های گردش کار برخلاف نرم افزارهای مدیریت فرایند، تقریباً وظیفه ‎ای است نه فرآیندی و ابزار مناسبی برای فرایند محور کردن سازمان ها به شمار نمیرود.
    امکان برقراری ارتباط با پایگاه‎ های داده سیستم‎های دیگر توسط سیستم های گردش کار به راحتی و سادگی امکان‎پذیر نیست.
     و…
چه کسانی از مشاوره انتخاب نرم افزار BPMS ما استفاده کرده اند؟

    وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
    پژوهشگاه صنعت نفت
    بانک رفاه کارگران
    تراکتورسازی تبریز
    پتروشیمی مهر
    پژوهشگاه فضایی ایران
    شرکت ارتباطات زیرساخت
    بانک تجارت
    تامین اجتماعی نیروهای مسلح
    توزیع برق اصفهان
    توزیع برق مشهد
    و بیش از ۱۰۰ شرکت خصوصی و دولتی با ابعاد بزرگ، متوسط و کوچک